Sexu – Genero sistema

Definizioak:

• Sexua

“Ezaugarri biologikoa da sexua, espezie jakin bateko emeak ala arrak bereiztea ahalbideratzen duena. 23 kromosoma-bikoteko azkenaren arabera (XX-emea, XY-arra), pertsonak zenbait ezaugarri biologiko (besteak beste: testosterona, estrogeno eta progesterona hormaona maila jakin batzuk), anatomiko (gorputzera eta sexu-organoak) eta fisiologiko (sexu-organoen funtzionamendua) izango ditu.”

Pertsonak bi taldeetako batean kokatuta daude: gizon edo emakume gara.

• Generoa

“Generoa kultura edo jendarte batean une historiko jakin batean sexu bakoitzari egozten zaizkion ezaugarri psikosozialei dagokie; hau da, maskulinotasunari eta femeninotasunari esleitzen zaizkien arau, jokabide, itxaropen, jarduera, ezaugarri, rol eta besteri. Talde etnikoaren, klase sozialaren, zein pertsonek horietan duten kokapenaren arabera aldatzen dira.

Generoa da pertsonen ezaugarri ez-biologikoak, jokabidea, rolak eta antzekoak zehazten dituena”

Gizon edo emakume bezala sailaktutako pertsona bakoitzarentzat bizi-programa ezberdina proposatzen da: gizonei genero maskulinoa, garapen eremu “publikoa” eta emakumeei genero femeninoa, “etxeko” garapen eremukoa. Genero hauek estereotipoak dira, eta gainera ez naturalak, hierarkikoak eta osagarriak.

• Estereotipoak

“Gizonei eta emakumeei buruz kultura edo jendarte batean dauden irizti edo uste hadatuei genero-estereotipoak deitzen zaie. Sexu bakoitzari egozten zazikion nortasun-ezaugarriak, rolek, motibazioek, ezaugarri fisikoek, gaitasun kognitiboek, jokabideek, ... osatzen dituzte genero-estereotipoak eta horietan bi sexuen artean egon daitezkeen benetako desberdintasunak puztu egiten dira, genero-rolen banaketa justifikatzeko balio izaten dute.

Genero-estereotipoak aldatzea oso garrantzitsua da, pertsonek identitate aberatsak eta ez-esterotipatuak gara ditzaten”

Kulturalki inposaturiko bi bizi-programa ezberdin hauekin, sexu-genero sistema honekin “sexismoa” justifikatzen da, hots, sexismoa da sexu bateko pertsonak diskriminatzen edogutxiesten dira beste sexua baino gutziago delakoan. Genero-esterotipoek biztanleria talde etiketatu estuetan antolatzen dute.

Sexu-genero sistema eraikuntza sozialaren ondorioa da. Jatorri etnografikoa, maila sozioekonomikoa, sisnesmenak, ezaugarri fisiko eta psikologikoak, orientazio afektibo-sexuala, adina eta abar nahasten dira genero-estereotipoetan.

Aurreko hau guzti hau kontuan hartuta, ariketatxoa egiteko proposamena luzatuko dut:

Galdera hauei erantzuna emanez, deskriba ezazu zeure burua.

-       Zein da zure itxura fisikoa?

-       Zeintzuk dira zure nortasun-ezaugarriak?

-       Zeintzuk dira zure ohiko jokabideak?

-       Zeintzuk dira zure interes eta zaletasun nagusiak?

-       Zeintzuk dira egin ohi dituzun jarduerak?

-       Zeintzuk dira egin ohi ditzuzn zereginak?

Erantzunak osatzerakoan zenbat estereotipo mota erabili dira? Taldean eginda erantzunak konpartitu ahalko dira nor den nor asmatzeko. Froga egin.

Ikastetxean aproposak eta bidezkoak izan ahalko diren interesgune hauek aipatuko ditut:

• Ø  Hezkidetza: eskola komunitate osoko eginkizuna (inplikazioa eta konpromisoa)
• Ø  Kurrikulum izkutua
• Ø  Heziketa afektibo-sexuala
• Ø  Hizkuntza eta hiztegia / komunikazioa
• Ø  Identitateak eta harremanak
• Ø  Balioak, konpetentziak eta gaitasunak sozializazio prozesuan
• Ø  Emakumeen ekarpenak: errekonozimendua (goraipatu / bistaratu)
• Ø  Ospakizunak (ohiturak eta hobekuntzak)

Aniztasunaren aurrean berdintasuna bermatu beharra dago indibidualtasunaren garapena sustatuz oinetako horiak ipiniz gero.