Gatazkei buruz hausnartzen

Aste honetako hausnarketa interesgarria ez ezik oso beharrezkoa ere da, gizartean zein ikastetxeetan arazo handia dago eta. Ezinbestekoa da ikastetxeetako indarkeriari buruz hausnartzea eta azterlan eta ikerlan batzuen datuak erakustea. Azterlan eta ikerlan horiek erakusten dutenez, ikastetxeetako gatazken % 90aren oinarrian genero-indarkeria eta neska-mutilen sozializazio afektibo eta sexual sexista daude.

Eskola-jazarpenari buruzko ikerlan asko daude; dena den, ia ez dago genero-ezberdintasunei buruzko ikerlanik, eta are gutxiago nesken jazarpenari buruzko azterlanik edo indarkeriari dagokionez generoari lotutako jokabideak nola eraikitzen diren aztertzen duen ikerlanik.

Eskola-indarkeriari buruzko azterlan gehienek eskolan sortzen den indarkeria dute aztergai; zehazki, bullyingarekin, isekekin, mehatxuekin, larderiarekin, eraso fisikoekin eta bakartzearekin zerikusia duen indarkeria. Horiek guztiak jazarpentzat hartzen dira, baldin eta sistematikoki pertsona baten aurka egiten badira eta ezjakintasunaren eta ingurunearen pasibotasunaren erruz mantentzen badira. Azterlan horien xedea da arazoak zer prebalentzia duen jakitea eta/edo erasotzaileek eta erasoek zer ezaugarri dituzten jakitea.

Dena den, sexu-aniztasunari lotutako indarkeria ikusarazteko azterlanek, bai eta jazarpenari buruzko ikerlanetan generoaren arabera egoten diren jokabide-ezberdintasunak ikertzeko azterlanek ere, adibide garbiak ematen dituzte, hezkuntza-etapa guztietan aztertutako gatazketako askoren oinarrian generoa dagoela frogatzen dutenak.

Eskolako tratu txarrei buruzko ISEI-IVEIren 2012ko txostenean azpimarratzen denez, Lehen Hezkuntzako hirugarren zikloan eta DBHko geletan, jolastokietan jasaten dira tratu txarrik gehienak. Hezkuntza-etapa bi horietan, eta aurreko edizioetan bezala, batez ere mutikoek (mutil-taldeek) ematen dute tratu txarra, hain zuzen ere erasoak jasaten dituzten ikasleen gela bereko mutikoek. Lehen Hezkuntzan, ikasle gehiagok izaten dute eskolara joateko beldurra ikaskideren bati beldurra diotelako.  Hitzezko tratu txarrek dute intzidentzia handiena, tratu txar mota guztien artean.

2010eko azterlanean, lehenbiziko aldiz, datuak jaso ziren sexu-joerari eta generoari lotutako tratu txarrei buruz. Hirugarren zikloko ikasleek eta batez ere DBHko ikasleek adierazi zutenenez, ikaskideren batzuek beren sexu-joeragatik edo mutila edo neska izateagatik pairatu duten bazterkeriaren lekuko izan dira. Jokabide hori bereziki deigarria da DBHn gaytzat jotzen diren ikasleen kasuan.

Beraz, datuen arabera gai honi dagokionez ikastetxeek erronka handi bat dute, nire ustez.

-Eskola-komunitate osoaren atxikimendua lortzea, gatazken kasuak lehenbailehen detektatzeko eta biktimei arreta egokia eta eraginkorra emateko.

-Aztertzen jarraitu behar dugu, eta galdeketak eta erabilitako metodologiak genero-ikuspegitik berraztertu, tratu txarren tipología hori agerian jartzeko eta jakinarazteko. Gainera, irakaslei prestakuntza eman behar zaie, tratu txarren kasuak noiz diren sexistak eta/edo sexualak hauteman dezaten.