2020/03/01

GATAZKAK, BIZITZAREN PARTE

Aste honetako gaia “gatazkak eta trataera hezkidetzailea” izan da. Gai hau lantzeko orduan konturatu naiz, duela gutxi arte neukan “gatazka” hitzaren kontzeptua okerra zela. Hasiera batean, “gatazka” zerbait negatiboa bezala irudikatzen nuen. Gainera, gatazkak “eztabaidatzearekin” lotzen nuen, baino zentzu negatibo batean ere. Hiztegian ikertzen egon eta gero, “eztabaidatzearen” sinonimo bezala ere agertzen da “liskartzen”. Azkeneko hitz honek badu “borroka edo haserrea”ren esanahia bere baitan eta hau da agian nik buruan neukana: gatazka=liskartzea. Wikipedian arakatzen, beste hitz bat aipatzen du “debatea” eta hona hemen ematen dituen definizioak:
"Eztabaida gai batzuei buruz ikuspuntu, iritzi eta esperientzia desberdinak bateratzen dituen solasaldia da. Debatea, berriz, aurkako iritziak kontrajartzen dituen eztabaida mota bat da, arrazoi edo egia batera heltzea helburu duena; mutur horretara heldu gabe eztabaidak gai buruzko jarrerak argitzea du helburu, maiz iritzi desberdinak bateratu eta komunitatearen eraketan lagundu dezake ordea."
Beraz, nire burua aztertu eta gero, konturatu naiz gatazkak ez zitzaizkidala gustatzen hauek konpontzeko era negatibo batekin lotzen nuelako, hau da, liskarren bidez. 
Bakerako Hezkuntzarako Euskal Liburuan datorrenarekin gelditzen naiz: “bizitzak berezkoa du gatazka, elkarren arteko harremana bera da gatazka. Gizakiak behar-beharrezkoa du
desberdintasuna, eta horretan berezkoa da gatazka. Alde horretatik, gatazka ez da ez
negatiboa, ez positiboa. Positiboa edo negatiboa gatazka konpontzeko modua izango da;
hau da, pertsonek, desberdinak izanik, elkarren artean duten harreman mota”.
Gaur egun, beste modu batean ulertzen ditut gatazkak eta Galtung-ek duen gatazkaren ikuspegi positiboarekin bat egiten dut: “gatazka erronka da; azken batean, helburu bateraezinak edukitzea izugarrizko desafioa da bi aldeentzat,bai adimen aldetik, bai emozio aldetik. Horren arabera, beraz, gatazka gure izateari zentzua ematen dion arrazoietako bat da; aldaketaren arrazoia, aldaketarekin batera gertatzen den zerbait eta aldaketaren ondorioa; bizitza sozialerako ezinbestekoa; bizitzeko
arnasa hartzea bezain garrantzitsua”.
Aurreko edizioetatik  #leireairen posta aukeratu dut. Ikasleekin gatazkei buruz eztabaidatzeko bi bideo oso polita aurkeztu ditu. Horrez gain, beste bideo bat gatazka eta bizikidetzari buruz, baino esteka oker zegoenez, berriz ere bilatu dut eta hemen txertatzen dizuet:
 Horretaz gain, Jule Goikoetxearen Bakea ez da existitzen, feminismoa bai artikulua ere aipatzen du. Artikulua irakurtzea gomendatzen dizuet eta hemen zatitxo bat uzten dizuet: “Emakumeak ia egunero akabatzea NORMALA DA, demokraziaren funtzionamendu NORMALAREN PARTE DA eta emakumezkoak EGUNERO umiliatu, jo eta belaunaldiz belaunaldi sistematikoki periferian kokatzea BAKE EGOERA da. Emakumeek musu truk lan egitea edo gizonek laneguna bi bider egitea, gutxiago kobratuz, EZ DA GURE HERRIAREN GATAZKA POLITIKOA. Ez da konpondu beharreko gatazka NAGUSIA. Honetarako, ez dago nazioarteko batzorderik, gizonen desarmatze prozesurik, ez dago Eusko Jaurlaritzan Batzorde loteslerik: EZ DAGO GATAZKARIK. “Gatazka” (gerra, biolentzia politikoa) GIZONEN artean akabatu eta bortxatzen direnean gertatzen da. Eta “Bakea” GIZONEN artean akordio bat lortzen dutenean.”
Ondoren, baliabide interesgarri bat atxikitu du: Nafarroako Gobernuak argitaratutako Gatazka. Gatazkak konpontzeko materiala izeneko dokumentua.

Gai honek hezkuntzan duen garrantzia erakusteko bideo hau ekarri det. Honetan, Adriana Eskirozek Karrikaluzek antolatutako Hezkuntza Jardunaldien hitzaldian azalduko duenaren laburpentxo bat egiten du. Gatazkak, haurren bizi prozesu naturalaren parte direla, baina helduon elkarbizitzan zailtasunak dakartzatela esaten du.
Gatazkak bizitzaren parte direla dio eta haurrak, bere garapen prozesuan naturaltasunez bizi behar duen zerbait dela. Gatazkaren bidez haurrak dauka bere beharretaz ohartzeko aukera, badaki zer behar duen eta horren arabera, erabakiak hartuko ditu. Hau dena oso garrantzitsua da bere banakotasuna garatzen ari direlako, eta besteen aurrean haiek zeintzuk diren ohartzeko. Gatazken bidez besteen ikuspegia ulertzen joango da, hasieran egozentrismotik bakarrik ikusten duena, baina horretarako, gatazkak behar ditu.

Interneten arakatzen, gida bat topatu dut: “duIN!Gatazkak era baketsuan konpontzea. Hezitzaileentzako baliabide eta esperientzia praktikoen gida”. Honek, eskola esparruan hala hezkuntza ez formaleko guneetan, gatazkeei era positiboan aurre egiteko ezagutzak, esperientzia eta baliabideak eskeitzen ditu:

Ondoren Paco Cascon, gai honetan aditua, Gasteizeko kongresuan emandako hitzaldia:
Hemen “educar en y para el conflicto” txostena non Gasconek adierazten duen jendartea ez dagoela prestatuta gatazken kudeaketarako gaitasunean:

Bukatzeko, jendartean/eremu hezitzaileetan ditugun erronkak aipatu nahi nituzke. Nire iritziz, niri gertatu zaidan bezala beste hezitzaile askok ere gatazka modu negatiboan bizi dutela. Beraz, lehenengo erronka gatazkaren konnotazio negatiboa aldatzea izango litzateke eta gatazkak naturaltasunez bizitzea. Honekin batera, gatazkeei era egokian aurre egitea ikasi behar dugu, modu baketsuan, hezkidetzaren bidez. Horretarako, Hezkidetzako II.planak zutabe bat eskeintzen dio gai honi: 4. Gatazken eraldaketa baketsua, hezkidetzako elkarbizitzarako proiektuen bidez: "Elkarbizitzan genero-ikuspegia aplikatzea oinarrizkoa da indarkeria sexistari aurre hartzeko, indarkeria hori edozein delarik ere. Elkarbizitza positiboaren oinarria hezkidetza-plangintza behar du izan, hau da, errespetuan eta berdintasunezko harremanetan oinarritutako elkarbizitza behar du izan. Hezkidetzak harremanetan indarkeria prebenitzeko baliabideak, estrategiak eta ezaguera eskaintzen ditu. Harremanak aztertzean, estereotipo maskulino eta femeninoekin lotutako nortasun-eraikuntzekin zuzenean lotutako jarrerak, rolak, pentsamenduak, emozioak edota balioak daudela ikus daiteke. Maiz, estereotipo horiei erantzuten ez dieten pertsonak zigortu egiten dira, eta eskola-jazarpena ere paira dezakete. Elkarbizitza positiboaren oinarria pertsonen arteko zaintza da, genero-estereotiporik gabekoa, tratu txarrak prebenitzeko tratu ona, bazterketaren aurrean talde-kohesioa, berdintasunezko lidergoak indartsuenaren tiranien aurrean... Berdintasuna eta hezkidetza oinarri hartuta eraikiko ditugu elkarbizitza baketsua, berdintasunezkoa eta enpatikoa lortzeko ikastetxeak.
Lehen Hezkuntzarako adibidez, honako hauek proposatzen ditu: -“Enpatiaren” kontzeptua ikastea, praktikan jartzea. -Gatazkak eragiten diguna aztertzea. -Irtenbide baketsuak bilatzea, eztabaidatzea, talde gisa eta gizabanako gisa zaintzea, gure emozioak eta emozio horiekiko gure erreakzioak ezagutzea. -Gainerako pertsonen espazioa eta gauzak errespetatzen ikastea. -Taldeko materiala errespetatzea, guztiena baita. -Ikasgela atsegina eta zaintza-espazioak eraikitzea.


 

iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina