GATAZKAK

Gatazken inguruan informazioa biltzen, ikuspegi pedagogiko batetik gatazkaren inguruko bideotxo hau ulergarri eta interesgarria izateaz gain, oso informazio baliotsua ematen digula iruditu eta hemen konpartitzea okurritu zait.

Iazko posten artean honekin geratzen naiz, izan ere Paco Cascón-en ideiak pentsarazi eta hausnarrarazi dit, erlazio eta taldearen nortasunaren inguruan. Gatazkak ebaztearen teknikak, espazioak…hau da, nolalakotasunen inguruan, gizarte justuago eta bakean oinarritutako mundu bat lortu ahal izateko.

Erronka nagusiari dagokionean, nire ustez irakaslearen bitartekari lanari dagokio. Gatazkak egunerokoan egotea normala da, oso ohikoa, eta askotan ez dugu jakiten nola esku hartu. Nire ustez, haurrek hauek konpontzeko gaitasuna garatzen lagundu behar diegu. Gure bitartekari lana da izatez zaila, izan ere, erantzuna eman gabe jardun behar dugu hor, laguntzen baina beraiek beren baliabideekin erantzuna edota emaitza bilatzeko gaitasuna lor dezaten zai. Baliabide baliagarri bat uzten dut, inspiratzeko ideia moduan. Zamakola ikastetxeko “Adostokia”. Haurren arteko gatazkak ebazteko espazio edo gune bat non batek ahoa duen, eta orduan du hitz egiteko aukera, besteak belarria duen bitartean, entzuteko aukera eta betebeharra izanik. Ondoren, rolak aldatzen dira, biak entzunak izan direla eta biek hitz egin dutela sentituta. Ez al da ideia bikaina?

Bukatzeko, Hik Hasiko artikulu bat uzten dizuet, bizikidetza positiboaren inguruan, irakaslearen lana eta hainbat dinamika proposatzen ditu.

Gatazkak naturalak dira, biolentzia aldiz ez

 

Iazko sarreren artean Artaldetikat-en “Gatazka gu gara” posta hautatu dut, eskaintzen dituen bideo interesgarriengatik, tartean Paco Cascónen gatazken inguruko bideoa,  eta Jule Goikoetexearen  ”Bakea ez da existitzen, feminismoa bai” artikuluagatik.

 

Paco Cascónek hainbat gogoeta aurkezten ditu bere hitzaldian, tartean “Gatazkak naturalak dira, biolentzia aldiz ez”. Batzuetan gatazkarik gabeko mundu bat posible dela uste dugu, eskola ere hala izateko, arauez betetzen dugu, baina kontziente izan behar gara, ez dela posible, beti egongo direla interes edo behar desberdinak eta horiek lortzeko aukera ugari,  gatazkak sortuko dituztenak. Baina gatazka ezinbestekoa bada ere, berari ematen zaion erantzuna da modu eraikitzailean jorratzen ikasi behar duguna. Horretarako hainbat trebetasun eta tresna erabiltzen ikasi behar ditugu. Trebetasunen artean, konfiantza eta errespetua lantzen ikasi behar dugu, taldeen kasuan talde barruko harremanak landuz. Garrantzizkoa da ere, argi eta ondo espresatzen ikastea, entzuketa aktiboa egitea eta erabakiak kontzentzuz hartzen jakitea.

Tresnei dagokionez,  prebentzioa eta negoziazioa ezinbesteko lanabesak dira eta beharrezkoa denerako bitartekaritzarako guneak edukitzeak, behar diren denborak hartzen, akordioak lantzen,... lagunduko du. 

Oraindik gatazka hitzak oso konnotazio negatiboa daukalako eta askotan beldurra izaten dugulako gatazken aurrean, hezitzaileon erronka, gatazken inguruan dugun irudi negatiboa gainditzea izan daiteke, modu horretara beste era batera jokatzeko aukera izango dugu. Gatazketan ere ikasi egin dezakegulako eta ikaskuntzaren elementu mesedegarri bihurtu. Ideia horrek, gatazkak ikasleen artean harremanak mehatxatzen dituzten egoera bezala ikusi ordez, irakatsi eta ikasteko prozesua aberasten duen ideia indartu dezake. Baina honek, beste lanketa pertsonala exijitzen digu hezitzaileoi, formazioaz gain.

Nire partetik, hauek dira eskaini nahi ditudan baliabideak:

•  MÉNDEZ, ROCÍO (2010). Resolución de conflictos en el aula: técnicas de negociación y comunicación. Revista digital para profesionales de la enseñanza, . https://www.feandalucia.ccoo.es/docu/p5sd7326.pdf. Oso modu xumean 6 orritan gatazken ezaugarriak eta aurre egiteko moduak azaltzen ditu. Bada tartean ideia interesgarria: ikasle bitartekariaren figura. 

•  Beste baliabide interesgarria, Harremanitz talde kooperatiboak eskaintzen duen Harremonak zerbitzua da. Urteak daramatzate harreman hezkidetzaileak eskoletan lantzen.

• 

GATAZKA ERRONKA DA!!

Askotan pentsatzen dut eztabaidatu aditza inglesez duen esanahia eman behar diegula “to discuss”. Hezkuntzan ( eta etxeko heziketan) irakatsi behar diegu gaztetxoei ( eta nagusiei) gatazka batean irtebide- aukeren artean Lankidetza dela parte bientzat emankorra. Horixe ikusten dut ERRONKA HEZITZAILEA.

Gatazka gelan lantzeko oxfamekoweb orrian material desberdin topatu dezakezue.

Ikusentzunekoen artean zubia marrazki biziduna  lankidetza sustatzen du

Pasaden urteko sarreren artean Iratxe Laesen gatazken gatazka aukeratu dut. Bere moduan, aste honetako gaiarekin gatazkaren garratziaz ohartu naiz. Gatazkak ez dira ekidin behar, aurrera joateko laguntzen dute era positiboan lantzen badira.

Gatazka kudeatzeko urrezko tresna bestearenganako ERRESPETUA da:

GATAZKA TRESNA PEDAGOGIKO EZIN HOBEA

Iazko bi post aukeratu ditut: bata maisazoerena GATAZKEN TRATAERA HEZKIDETZAILEA. Oso ondo argudiatuta dago eta baliabideak ere interesgarriak dira. Leire Imazena ere gustatu zait MINDFULNESSZENTROETAN: TRESNA OSASUNGARRIA. Oso aportazio baliagarria egiten du. Eskoletan emozioak kontrolatzeko tresnak behar ditugu, emozio osasuntsuak sortzeko eta negatiboak bideratzeko. Mindfulness gaur egun pil-pilean dago eta izan daiteke tresna bat. Pentazitateak ere “sintonia” aportatzen du (Bizikasi ikasmaterialetan agertzen da)

Gatazkak ondo ulertzeko izebergen eredua erabiltzea egokia da.

Feminismoak hainbat ekarpen ematen ditu gatazken trataeran. Hala nola: gatazketan inplikatutako pertsonek subjektu-kategoria izatea; gatazkei irtenbidea emateko eskema guztiak (lehia, saihestea, etsipena, lankidetza) kontuan izatea; hezkuntza eta heziketa kontzeptua aldatzea, hezkidetzaz aritzea, garrantzia ematea adimen-garapenari zein emozio-garapenari genero-zauria sendatzeko.

Gatazkei aurre egiteko kontuan hartu beharrekoak dira: boterearen garapen partekatua izatea; egokiak ez diren jarrerak aldatzea daukagunaz baliatuz, hau da, birziklatzea; aniztasuna kontuan izatea bai, baina nahiz eta genero-kultura dela eta askotan, mutilek eta neskek behar eta interes ezberdinak izan, ez dira denak onargarriak izan behar; eskubideak/betebeharrak, pentsamenduak/emozioak indibidualtasuna/harremanak eta justizia/ zaintza.

Baliabide interesgarri eta gomendagarriak:

•  Bizikasiekimena dela eta, sortutako tutoretzarako materiala.
• Gipuzkoako Foru Aldundia Jaurlaritza.Adimen emozionala (3-18 urte)
• Umeekin lantzeko hainbat bideo:

Eta bukatzeko, nire ustez eskoletan lantzeko erronkak:

• Hezkuntza komunitate osoaren kontzientziazioa eta formazioa, gatazken trataerarako kultura positiboa hedatzeko.
• Ikastetxeko praktika onen eta txarren diagnosia egitea.
• Curriculumean txertatzea gatazken trataerarako behar diren konpetentzien garapenerako edukiak: akordiotara heltzeko gaitasuna, komunikatzeko gaitasuna (ni-mezua, entzute aktiboa…), emozioak ulertzeko gaitasuna, “birziklapen” kontzeptua... Hori lortzeko hau da material gomendagarria GATAZKARENERALDAKETA: Lehen Hezkuntzarako Currikuluma.
• Banakako tutoretza, gatazka baten aurrean kontuan izatea alderdi pertsonalak, baina ahaztu gabe jendarte-egitura sexistek ere horretan izan dezaketen eragina.
• Partaidetzan elkarrekiko eraginkortasuna eta parte-hartze parekidea bermatzeko metodologia kooperatiboak erabiltzea.

Gatazkak beste modu batean ikusten ikasiz

Hasteko, hona hemen sortu ditudan lelo biak:

Hauxe duzue iazko edizioan argitaratu ziren post-en artea hautatu dudana, “Gatazka gu gara” du izenburua eta Artaldetik AT-ek idatzia da.

Askotxo dira berarekin partekatzen ditudan ideiak, besteak beste, gatazka bera baino inportanteagoa dela bere kudeaketa. Bestalde, asko poztu nau ikusteak Pablo Cascón-i egindako elakrrizketaren bideoa.

Izan ere, bere liburua “Edudar en y para el conflicto” argia bezain lagungarria iruditzen baitzait.

Gai honetan ikasi egin dugu gatazka prozesu bat dela, non munta izugarria duen egoeraren kudeaketa. Honen guztiaren inguruan hitz egiten zaigu oso argi bideo honetan, non gatazkak konpontzeko estrategiak azaltzen diren.

Beste bideo honetan gatazkak kudeatzeko dinamika bat erakusten da.

Bukatzeko, bideo honetan azaltzen da zelan gatazka zerbait pertsonal bilakatzen denean, nekez konpon daitekeela. Nire ustez ineteresgarria da.

Bukatzeko, nire ustetan, gatazken kudeaketan dugun erronkarik handiena denok era berean jokatzea da. Honetarako, formazioa funtsezkoa da. Argi izan beharko genuke denok gatazka pertsona bezala hazteko aukera paregabea dela, baldin eta nola kudeatu badakigun noski.

GATAZKAK KONPONTZEKO ERE: FEMINISMOA!

 Gatazka ezadostasun-egoera bat da, interes kontrajarriak daudenean sortzen dena, eta maila intrapertsonalean ere eman daitekeena. Gatazka bariko egoera, ordea, bakea da. Ondoan Rigoberta Menchúk adierazi bezala, hura ez da soilik gerrarik eza. Zuzeneko eta ageriko indarkeriaz ezaz gain, ezkutukorik ere ematen ez denean ematen da bakea: pobrezia, errepresioa eta alienazioa, indarkeria kulturala...

Gauzak horrela, esan daiteke emakume mendebaldarrok, eta zer esanik ez munduko beste tokietakoak, indarkeria egoera iraunkorrean bizi garela. Eta horren aurrean ezinbesteko bihurtzen da errealitatea aztertzerakoan “generizazioa” (engendering) aplikatzea. Hau da, emakumeak non dauden, zer behar duten eta haien arazoak zeintzuk diren aztertzea. Eta noski, baita ere gatazka testuinguruetan ere.

Gatazka bat konpontzea erronka bat da inplikatutako agente guztiei ikasteko aukera eskaintzen diena. Konponbidean oinarrizkoa da gatazkaren jatorria eta zergatiak aztertzea. Bada hor galdetu behar dugu, non dagoen feminitatearen edo maskulinitatearen eraikuntzaren aztergaia. Kultura maskulinoak eta femeninoak inposatutako behar eta interesak izaten dira askotan bizikidetzan eta harremanetan gatazkak sortzen dituztenak. Bestelako gakoak dira inplikatutakoen arteko komunikazioa bultzatzea edo bitartekaritza erabiltzea argitze-prozesuaren mesedetan.

Feminismotik gatazken konponbiderako ekarpen garrantzitsuak egin dira. Lehena jabekuntza bat izan da: emakume gehienek, gizonek ez bezala, moral-arazoak eztabaidatzerakoan norbanako egoera erlatiboen ikuspuntutik egiten dutela, pertsonen lotura afektiboak zainduz eta giza-harremanak kontuan izaten. Haientzat irtenbideak du garrantzia eta ez hainbeste erruduna identifikatzeak edo zigorra jartzeak, inor kateatuegi suerta ez dadin. Izan ere, lotura afektiboak eta hori mantentzeko ahaleginak dira lehentasuna.

Hezkuntza esparruan kutsu matxista, LGTBfobiko nahiz xenofobiko asko ematen dira oraindik ere. Eta horien kontra, eta aurretik esandakoa kontuan harturik, egin beharko litzateke:

KONTZIENTZIA HARTU: sexuka berezitutako datuak jasoz (gatazka motak, beren trataera …)

CURRICULUMA ALDATU: gatazken kudeaketarako behar diren konpetentzien garapenerako edukiak txertatu eta irtenbide-eredu positiboak erakustea (eta ez hainbeste gudak).

BANAKAKO TUTORETZAK EGIN: Gatazka baten aurrean alderdi pertsonalak kontuan izatea eta birziklatzea.

PARTAIDETZA: nesken zein mutilen komunikazioa sustatzea.

ANTOLAKUNTZA: Arauak nesken zein mutilen beharrak asetzea.

Iazko post-en artean Artaldetik at egilearen “Gatazka gu gara” aukeratu dut partekatzen dituen baliabideak oso interesgarriak iruditu zaizkidalako: bai Jule Goikoetxea-ren testu hau http://www.klitto.eus/bakea-ez-da-existitzen-feminismoa-bai-ii/, eta bai “Mujeres y Niñas: Violencia de Género en zonas de conflicto Amnesty International” bideoa: https://youtu.be/ZsVwVcYr3Ws

Nire partetik, hauek dira eskaini nahi ditudan baliabideak:

-Bideo bat: 

Taller de resolución de conflictos. Violencia de género. USAL

https://www.youtube.com/watch?v=tvK15z2nVbw (7 min)

-Artikulu bat:

MÉNDEZ, ROCÍO (2010). Resolución de conflictos en el aula: técnicas de negociación y comunicación. Revista digital para profesionales de la enseñanza, 9.

https://www.feandalucia.ccoo.es/docu/p5sd7326.pdf

Erlazionatzeko aukera bakarra?

Iazko post-a Iosune De la Peñak egindakoa, “Heteroaraua apurtu dezagun” aukeratu dut.

http://hezkeh0506.blogspot.com/2018/03/heteroaraua-apurtu-dezagun.html

Gaiaren laburpen egokia egiten duela iruditzen zait. Irudiak eta Bideoa (Billy Elliot pelikula etortzen zait gogora) egokiak direla uste dut.

“Aurreko astean sexua eraikuntza soziokulturala dela ikasi genuen eta aste honetan sexualitatea ere eraikuntza soziala dela jakin dugu.

Sistema patriarkalak ugalkortasunera zuzendutako sexualitate-eredua sustatu eta indartzen du eta hortik kanpo dauden sexualitate ereduak patologiatzat, ez normaltzat edo praktika txarrak moduan hartzen ditu.

Gizarte honetan, pertsona guztien heterosexualitatea aurresuposatzen da, ez dago aniztasun afektibo sexualerako lekurik. Hori dela eta, eskola behar beharrezko gunean bihurtu da, heziketa afektibo sexuala garatzeko.”

Baliabideak:

http://www.gehitu.org/eu/#.XH2h6ohKiM8

https://sites.google.com/site/b08hezkidetzaelkarbizitza/ospakizunak/azaroak-25/aniztasun-afektibo-sexuala

Azken lotura honetan klikatuz gero, B08 Berritzeguneko Elkarbizitza eta Hezkidetzaren orriko hainbat baliabide ikus ditzakegu.

Eremu hezitzailean egin beharrekoari buruz:

• ü  Hezkuntza komunitate osoa sentsibilizatzea eta formatzea, gero esku hartze egokiak diseinatzeko.
• ü  Errespetuan oinarritutako harremanak bultzatzea.
• ü  Egunerokotasunean erabiltzen ditugun hitzetan arreta jartzea
•   Material didaktikoetan aniztasuna adieraztea; orientazio sexual anitzak, familia mota ezberdinak, gorputz ezberdinak, bistaratu eta berdin baloratuak izango diren heziketa eredua bermatzea.

Beti gogoratzen, pausuz-pausu zerbait egiten dela…

Heziketa afektibo-sexuala

Galdera dezente egiteko aukera eman digu aste honetako gaiak, hemen planteatzen ditut berriro:
* askeak al gara nahi ditugun harreman afektibo-sexualak eraiki eta nahi ditugun moduan bizitzeko?
* zer egin dezakete eskolak, zein bestelako lan esparruek, inposaturiko arau heteropatriarkalA gainditzen duten harreman afektibo-sexualak sustatzeko?

Erantzun ezberdinez osatu dezakegu diagnosia baina argi dago komunitate osoaren elkarlanaz, errealitatea aztertu, helburuak adostu eta batetik bestera doan bidea egiteko plana diseinatu eta martxan jarri behar dugu, heziketa afektibo-sexual hezkidetzailearen alde apostu egin behar dugu.

Iazko post hau aukeratu dut, batez ere baliabide zein proposamen interesgarriak bildu dituelako, besteak beste:

Chrysalis elkartearen:

https://drive.google.com/file/d/0B43yFY4LHA31d3hzUFRCSkg2UEU/view 

Emozioak lantzeko:

Maria Luisa Otaduyk Hezkuntza Sexuala ariketan elkarbanatu du ondorengo bideo hau, modu erraz batean aniztasuna ulertzeko bideo gomendagarria:

Eskola osatzen dugunok helburu anitzak ditugu, baina heziketa afektibo-sexualari dagokionean begirada hezkidetzailea ezartzea ezinbesteko lana izango da. Hau da, sexualitatearen diskurtsoak aniztasunean integratu beharko ditugu esparru guztietan. 

Heziketa afektibo-sexuala planteatzeko unean kontuan hartzeko dekalogo hau zinez interesgarria iruditu zait:

Eremu hezkidetzaileetan/jendartean lantzeko erronka nagusiak, irakurgaitik hartzen ditut eta nire egin:

* Eskola-komunitate osoaren sentsibilizazios eta prestakuntza

* konpromisoa hartu et plan integral bat diseinatu eta aurrera eraman

* emakumeen eta gizonen sexualitatearen inguruko mitosk deseraikitzea

* heteroaraua gaindituz, hezkiketa afektibo-sexuala aniztasunean heztea

* sexualitate anitzen diskurtsoa normalizatzea

* hizkuntza hezkidetzailea erabiltz n duen hezkiketa izatea

* material didaktikoetan aniztasunaren presentzia sustatzea

* ikastetxea gune seguru eta askea bihurtzea

Etxean hasi eta eskolan jarraitu behar du heziketa afektibo sexualak

Iazko sarreren artean Argineren “eskola gune segurua” hautatu dut. Hasieran egin duen akrostikoaren mezu  ederragatik eta eskaintzen dituen baliabide ugariengatik, tartean Amelia Valcárcel-en bideo interesgarria txertatzen du. Balio handiko filosofa eta komunikatzailea iruditu zait. Hitzaldiaren izena"El nuevo terreno de la libertad de las mujeres: el manejo de los afectos” da eta hausnarketa  sakonak adierazten ditu hezkuntzaren inguruan eta hiru azpimarra egin nahiko nituzke. Bata, gure ikasleak urtero udaberrian hostoberritzen diren zuhaitzekin alderatzen ditu, gu zahartzen goaz baina gazteak berdin berdin datoz, zalantza eta ezjakintasun berdinekin eta estereotipo eta rol berdintsuekin, errealitatea aldatzea ikaragarri kostatzen zaigulako.

 

Beste hausnarketa, irakurgaian ere azaltzen dena, “Siempre que se enseña algo, se enseña otra cosa, aunque seas muy profesional e intentes enseñar una cosa concreta, estas enseñando a ser un ser humano.” Ondorioz, heziketa afektibo sexualaren inguruan ikasten duten ia guztia, kurrikulum ezkutuan dago, batzuetan erakutsi edo ezkutatzen dugunagatik, jartzen ditugun eredu edo adibideengatik edo gure jarrerarekin une oro, erakusten ari garenagatik. Hirugarren aipua ere ederra iruditu zait, “La cultura es lo que queda, cuando se te olvida todo lo que aprendiste en el bachilerato”. Beraz gure erronka, bere identitate, orientazio eta sentimenduekin bat egiten duten pertsonak lortzea izan beharko luke, norberaren gaitasun intelektualetik haratago, pertsona libreak eta afektua adierazten dakitenak lortuko bagenitu ikaragarrizko aurrerapen hezkidetzailea emango genuke.

Aniztasun funtzionala duten ikasleekin lan egiten dudanez asko hunkitu nau Yes We Fuck  dokumentalak. Ez da batere samurra ikusteko eta zalantzak ditut momentu honetan ikasleekin ikusteko egokia ote den, baina irakasleoi begiak irekitzeko balio du  eta  hain barneratuak ditugun gorputz lirainekin egiten diren sexu edo afektu erakustaldiak, beste gorputz batzuekin gertatzen direnean, barne lurrikarak sorrarazten dizkigu, neri bahintzat hala suertatu zait. Era guztitara, oso interesgarria iruditu zait.

yes, we fuck

Baliabideei dagokienez DBHko kurtso guztietarako, “ Ni ogros ni princesas” Asturiasen ekoiztutako gida  liburua gomendatuko nuke. Kurtsoz kurtso banatua dago eta argibideez gain, lana egiteko hainbat baliabide praktiko eskaintzen ditu irakasleek lantzeko, nahiz eta irakasleek formazioa edukitzeak asko laguntzen duela aitortzen duen. Bertan INEk egindako inkesta “Encuesta de Salud y hábitos sexuales” aipatzen da eta gazteek beraien lagunengatik eta anai arrebengatik jasotzen omen dute informazioa, baina gurasoengatik (%53) eta hezitzaileengatik (%25) jaso nahi omen lukete. Beraz badugu zeregina.

 Gazteen premiak ikusirik, hezitzaileon erronka nagusia, heziketa afektibo sexualaren gaia egunerokotasunera ekartzea izan behar luke, ikastaro puntualetatik haratago, ideala zehar lerro moduan, gainontzeko ikasgaietan txertatzea izango litzake, irakasle guztiok beharrezkoa den formazioa jaso ondoren.  Aldi berean, gurasoei ere beharrezko informazioa eman beharko litzaiguke, gu ere heziketa afektibo sexualean eragile aktibo izan gaitezen.

Gure seme-alabek, tratu txarrik ez onartu edo emateko modua, ahalduntzea da, beraien buruak, gorputzak, desioak eta nahiak errespetatu eta errespetatu arazi ditzaten.    

Amaitzeko, ikasgela eta eskolak gai hauen inguruan ikasi, esperimentatu eta aske sentitzeko gune seguruak bilakatzea lortu beharko genuke.