JAIAK, GUZTION ESKUBIDE!

    

    Gizarteak ospakizunak maite ditu, gure DNAn barneratuta daukagu eta inork ez du urtebetetze, gabon edota herriko jaiak galdu nahi. Hala ere, ospakizunak, tamalez, ez ditugu berdin bizi emakume ala gizon izan.

    Jaietan pentsatzean, udan emakumeei ziztadak egiten ibili izanaren berria etorri zait burura. Guztiok entzun dugu gertatutakoa. Erasoa ez da soilik ziztada egitea baizik eta kolektibo honetan izua piztea. Gainera, ezin dugu ahaztu, askotan jai giroan jasotzen ditugula emakumeok eraso gehienak (baimenik gabeko ukituak, jazarpena, irainak eta bortxaketak kasu). Eraso hauek, ez ditugu soilik emakumeok bizi, baizik eta heteropatriarkatutik at dagoen edonork bizi ditu.

    Zenbait erakundeetatik, babes gidak sortu dira egoera hauei aurre egiteko edota salaketa puntuak non dauden azaltzeko. Baina kasu honetan, biktimaren gainean jartzen dugu fokua eta ez erasotzailearen gainean. Hau da, bortxa jaso duenak egin behar du mugimendua, biktimaren bir-biktimizaioa bultzatuz. Biktimak bere burua babesten ikasi behar du eta ez ospakizunak libreki bizitzen.  

    Horregatik, ezinbestekoa da alde batetik HEZIKETA, bai ingurune formalean (ikastetxeetan), bai eta ingurune informaletan (familian, lan-taldeak, lagun artean…) eta bestetik, boterea duten erakundeetatik (komunikabideak, gobernuak) eraso hauen aurrean erabaki eta erantzun sendoagoak hartzea.

    Heziketa ezinbestekoa denez nire aburuz, honako erronka hauek landu beharko genituzkeela uste dut:

• Hezitzaileak heztea.
• Jai eta ospakizunen helburua ulertzea.
• Azpitik dauden rol estereotipoak apurtzea.

    Hezitzaile gisa aldiz, jai eta ospakizunei hezkidetzaren ikuspegitik parez pare begiratzen hasteko honako galdera datorkit burura: Ez al dugu guztiok eskubide berbera jaiez disfrutatzeko?  

Aurreko edizioko #ainhoa zumeta mendizabalen Festen sinbolismoa posta gomendatuko nuke, bere ideiak partekatzeaz gain, ikastetxeetan landu beharreko puntu oso interesgarriak plazaratzen dituelako.

 

    Azkenik, zuekin konpartitu nahiko nuke YOGURINHA BOROVAren Eraso sexistarik ez abestia.

JAIETAN BLAI BAINA…SEGURU

 

Bizitzan gauza garrantzitsu asko daude. Ikastea, haztea, maitatzea eta esploratzea dira pertsona bakoitzak denbora hartu behar duen gauza guztiak. Ospakizuna mundu guztiak denbora hartu behar duen beste zerbait da. Ospakizunak emozioa eta dibertimendua gehitzen dizkio bizitzari. Ospakizuna hainbat arrazoi formal edo informalengatik gerta daiteke. Ziurrenik personen gehienak ospakizun batera joan dira norbaiten urtebetetzearen, ezkontzaren edo haur jaioberri baten jaiotzaren omenez. Bada zerbait sakona gizadiaren barruan bizitzako gauzarik onenak ospatzea maite duena. Asko gustatzen zaigu Gabonetako ospakizun on bat, uztailaren laurdena edo jai bereziak edo familiako tradizioak markatzen dituzten beste ospakizun batzuk.

San Juan, Bermeo

Eta, jakina, ospakizunek emozio positiboak sortzen dituzte. Izan ere, erakusten dute gizakiak ez duela zertan itxaron gauzak ondo joan arte pozik egoteko — biribilean jar daiteke horrela erabakitzen duelako. Zergatik zaude alai? Ba, San Juan Eguna da eta edo  San Fermin edo batek daki ze egun berezia den. Hala ere, poztasun kolektiboko une horietan sortzen dira emakumeen aurkako indarkeria-arazo batzuk, zalantzarik gabe salatu behar ditugunak.

Egoera hain da zaila, ezen Emakundek, Eudelekin eta  Foru Aldundiekin lankidetzan, gida-liburu bat prestatu baitu. Ideia nagusien artean hurrengoak azpimarratu nahi nuke:

Pertsona guztien eskubidea da jaiaz gune guztietan gozatzea. Guztiok dugu jaiaz berdintasunez eta segurtasunez gozatzeko eskubidea. Emakumeek nahi duten moduan dute ongi pasatzeko eskubidea. Jaiez gozatzeko moduek, ezta haien jarrera edo egoerak ere, ez dute erasorik justifikatzen.  Hare gehiago, jaietan alkohola edo drogak kontsumitzeak ez du erasoa justifikatzen.

Ez dut uste aurreko lerroetan mundu guztiarentzat argia ez den ezer idatzi dudanik. Galdera hau da: ea denok ados gauden jaiak denontzat direla eta zergatik jarraitzen duen indarkeriak? Seguruenik, jendearen, influencer-en komunikabideen eta udaletako arduradunen erreakzioak askoz sendoagoak izan behar dira egoeraren kontra egiteko.

 

Jaiek gure kultura, gure historia transmititzen dute; gure DNAren parte dira. Hizkuntza-laguntzaileak gure herrialdera etortzen direnean, ikasleei beren herrialdeetako jai garrantzitsuenak direla azaltzeko eskatzen diegu. Gure ikasleek jakin dezaten nahi dugun kulturaren zati bat da. Alardea ere gure kulturaren parte da. Seguruenik asko ez dira nirekin ados egongo, baina gertatu diren aldaketak egungo gizartearen isla dira. Egungo gizartea mistoa da. Jaiek ere. Askok tradizioez hitz egingo dute. Legeak bezalako tradizioek gizartea aldatzen den erritmoan aldatu beharko lukete. Uste dut onar dezakegula pixka bat motelago aldatzea, baina pixka bat motel.

 

Azkenik, aurreko edizioetako posten artean hauxe aukeratu dut:

https://hezkeh0506.blogspot.com/2021/11/aske-ospatu-aske-bizi.html

 

Aukeratu dut, bat nator ideia honekin: aske bizi behar dugu, eta erabat gozatu behar dugu beldurrik eta debekurik gabe.

 

 

ZER DA FEMINISTA IZATEA

Zer da feminista izatea? Seguru asko, jende askorentzat kontzeptu hori definitzea oso erraza izango da. Beldur naiz niretzat ez dela hala. Ikastaroan pasatzen dudan egunetik egunera, nire ezjakintasunaz, nire ezintasunez jabetzen naiz. Hitz baten esanahi egokiaz zalantza egiten dudanean, hiztegira jotzen dut. Oxford English Dictionary-k honela definitzen du feminismoa: 

Advocacy of equality of the sexes and the establishment of the political, social, and economic rights of the female sex; the movement associated with this.(1) 

Hau da 

Sexuen arteko berdintasuna sustatzea eta emakumeen eskubide politiko, sozial eta ekonomikoak ezartzea; horri lotutako mugimendua. 

RAEk espainiera hiztegian, 2001ean, honela dio: Emakumeen eta gizonen eskubideen berdintasunaren printzipioa . Feminismoaren arlo guztietan benetan gauzatzearen alde borrokatzen den mugimendua (2) 

Tamalez, definizio horietako bakar batek ere ez dit laguntzen, antza, feminista izateak zer esan nahi duen argiago ikusten. 2022ko artxoaren 8an El Periodico ¿Qué es el feminismo? Guia completa para principiantes izeneko artikulua argitaratu zuen. (3) Artikuluak dioenez, feminismo hitzak garrantzia hartu du testuinguru askotan, nahiz eta horietakoren batean konnotazio negatiboa izan. Begoña Gonzálezek, idazleak, azaldu du feminismoa ez dela gizonak gorrotatzea, ez dela emakumeen nagusitasuna nahi izatea. Gizonen eta emakumeen arteko berdintasun-printzipioa da. Feminismoa gizartearen mugimendu eraldatzailea da. Berak argi eta garbi azaltzen du , ez dela moda bat, baina modan dago, batez ere ideien transmisioan laguntzen duen aktibismo indartsua dagoelako sarean. Horren adibide garbia #MeToo mugimendua da, sareak emandako bultzadari esker azkar hedatzen dena. 

Feminismoaz ari garenean, ezin dugu funtsezko beste kontzeptu bat ahaztu: Patriarkatua. Patriarkatua emakumeon menderatze sistemikoa da, eta horren aurka borrokatu behar dugu. Zoritxarrez, oso argi daukat patriarkatua zer den. 

Ez dut uste feminismoaren eredu naizenik. Emakume independentea izan naiz, eta neure erabakiak hartu ditut. Gaur egun, nire zalantza da benetan libreki egin ote dudan. Uste dut bizitzaren korronteari eutsi baino ez dut egin beti, konturatu gabe olatuak ere surf egiteko zeunden . 

Nire bizitzan emakume indartsuak egon dira. Moldeak hautsi eta susmoak piztu zituzten emakumeak. Nire amona, etxekoandrea, seme-alabei hezkuntzaren balioa erakusten diena elementu askatzaile gisa. Bai seme-alabek bai alabek prestakuntza bera jaso zuten garai zail batean.

Nire izeba izan zen niretzat pertsonarik garrantzitsuena, denboraren isla zen aita bati aurre egin zion emakumea. Bere familiaren bizitza zuzentzeko boterearekin sinesten zuen norbait. Norbaitek uste zuen eskubidea zuela bere alabak norekin ezkontzen ziren eta zer ikasten zuten erabakitzeko. Izebak moldeak hautsi zituen. Gazte-gaztetatik erantzun zion: ikasiko zuen bakarrik nahi zenuela baina horretarako lan egin behar zuen bere ikasketak ordaintzeko. Aitaren aurka egon arren, nahi zuen gizonekin ezkondu zen. Denbora batez, bere izena herri txiki bateko elizaren hormetan agertu zen, ezkondu ahal izateko, aitak uko egiten baitzion baimena emateari. Estigmatizatu egin zuten, baina inoiz ez buru azpian. Ez nago ziur beren burua feministatzat zuten, baina niretzat feministak dira. 

Baina zer gertatzen da gazteekin? Aurten, martxoan, SM fundazioak berdintasunari, feminismoari, indarkeria matxistari eta harreman afektibo-sexualei buruzko ikuspegiei buruzko azterlan bat aurkeztu du ( 4). 14 eta 29 urte bitarteko gazteen artean egindako inkestaren emaitzak nahiko kezkagarriak dira. Gazteek beren mundu-ikuspegia eraikitzen dute inguruan ikusten dutena kontutan izanda. Ikerketan gizartearentzako alarma seinaleak daude. Izan ere, gazteen % 18k uste du indarkeria matxistarik ez dagoela eta feminismoaren asmakizuna dela. 

Datuak erabat etsigarriak dira. Inork ez zuen uste XXI. mendean gazteek horrela jokatuko zutenik. Irtenbidea da elkarrekin lan egitea, ez bakarrik eskoletan, eremu guztietan elkarrekin lan egitea. Etorkizuna gurea izango da elkarrekin lan egiten badugu.

1. https://www.oed.com/ 

2. https://dle.rae.es/feminismo 

3. https://www.elperiodico.com/es/sociedad/20220308/feminismo-que-es-guia-completa-7876808 

4. https://editorialsm.hosting.augure.com/Augure_EditorialSM/r/ContenuEnLigne/Download?id=057ADD39-7F9D-4D8C-941D-88A9E6A3503E&filename=Sondeo%20G%C3%A9nero%20_Espa%C3%B1a%20-%20PREF.pdf

FEMINISMOAK MARTXAN

Kartela, Josebe Iturriotzen esaldi honekin egitea aukeratu dut, “feminismoak, boterea zalantzen jartzen duela” baieztapen horrekin guztiz ados nagoelako eta uste dudalako horregaitik dela feminismoa hain deserosoa batzuentzat. Irakurgaian agertzen den bezala, esaldian  ere, feminismoak lortu dituen eskubideak aipatzen ditu. Eta eskubide hoien lorpenean ikusten da argi, hain zuzen ere,  feminismoak hankaz gora jartzen duela sistema heteropatriarkal honen antolaketa.

Beste edizioetako post hau aukeratu dut, ELKARREKIN, IZAN eta PERTSONA hitzei garrantzia emeten diolako; eta ideala izango zen gizartea deskribatzen duelako; nun txikitatik aske heziak izan diren genero esterotipoetatik at eta modu ekitatiboan oinarritutako lan banaketan. Hau da, izenburua dioen moduan, “feminismoan hazia eta hezia”. Nire ustez hor dago gakoa, oso zaila ikusten dudan arren, “feminismoan hazi eta hezi” beharko ginateke danok, horrela lortu ahalko gendun eta, sistema hetereopatriarkal honekin apurtzea eta guztion artean “koloretako pastel” berria antolatzea.

https://hezkeh0506.blogspot.com/2021/11/feminismoan-hazita-eta-hezita.html

Nire inguruko lagun eta familiakoei galdeketa egin diet feminismoaren inguruan eta jasotako erantzuna esperotakoa izan da, iñork ez du hezkuntza formalean feminismoa eduki bezela landu. Nire lagun batzuk( emakumezkoak) gaian formatu izan dira, gaztetan talde feministetatik gertu egon direlako eta gerora hezkuntza munduan aritu eta gaian formatzen jarraitzen dutelako.

Niretzako emakume feminista esanguratsu bat, Irantzu Varela Urrestizala da.

Irantzu Varela Urrestizala Portugaleten jaio zen, 1974an. Kazetari eta militante feminista da. Haurtzaroa Basaurin eman zuen eta Euskal Herriko Unibertsitatean ikasi zuen 1993 eta 1998 bitartean. Bertan Komunikazio Zientzietan lizentziatu zen. Nazioarteko garapenarekin eta lankidetzarekin lotutako graduondoko ikasketak egin zituen, baita komunikazioarekin eta generoarekin lotutakoak ere.
Feminismoaz eta emakumeen egoeraz interesatuta, prozesu autodidakta bati ekin zion, gaur egun feminista ezaguna izatera iritsi arte.

Faktoria Lilaren koordinatzailea eta sortzaileeteriko bat da. Baita ere, El tornillo, La tuerkako mikroespazio feministaren sortzailea eta aurkezlea da. Bertan argitaratzen diren bideoak, ironia eta sarkasmoa ezaugarri dituzte. Horietan, gutxi gorabehera 5 minututan, eta hizkera erraz eta egunerokoa erabiliz, gizonen eta emakumeen arteko genero-desberdintasunekin lotutako gaiak jorratzen ditu.

Era berean, hainbat komunikabiderekin kolaboratzen du, hala nola, Pikara Magazine  egunkari digitalarekin, “Aló Irantzu” saioa egiten du.

 

Bazabiltza?

Besteen zaintza opari gisa eman eta hitza lapurtu zigutelako egundoko iraultza izan zen zapalkuntzaren kontzientzia hartzea. Aipuak esnatze horren indarra du.

Urteetako aldarrikapenek eta borrokek legeen aldaketak ekarri zituzten baina nola eskapa ohiturak erregulatutako praktiketatik? Aurreko edizio batean idatzitako Feminista izatea, bizitza defendatzea postean jasotzen da horren inguruan Ander Bergarak esandakoa; gizonek berdintasuna buruan, beraien jarduna etengabe kuestionatzeko beharra. Horrez gain post-ak aurrera egiteko ezinbesteko tresna gisa aurkezten ditu norberen zaintza eta emakumeen arteko sareak.

Ez dut inkestarik egin behar esateko nire adinekook ez genuela izan feminismoa Curriculumeko eduki gisa lantzeko inongo aukerarik. Belaunaldi bat beranduago familiako gazteek ez dute zorte hoberik izan; Filosofia ikasgaiko aipamen puntualetatik aparte, ezer gutxi.

Ez du bada bide luzea egin eskoletan Hezkidetzak eta hara non feminismoaren kontrako diskurtsoak indartzen ari dira eskoletan.

Aspaldian irakurri ditudan gogoeten artean aberatsenetakoa irizten diot Mari Luz Esteban antropologoarenari. Aldarrikatzen duen anonimotasuna eta horizontaltasunari izkin egingo diot bere diskurtsoak eragin didan miresmena aitortzeko.

Eskarmentu handiko feministak kultura politikoaren analisi sakona egin eta auzitan jartzen ditu hainbat praktika eta jardun. Ziurtasunetik alde egin eta galderak luzatzen ditu. Hona batzuk:

• Zeintzuk dira instituzioetan egotearen onurak? Profesionalizazioa bidea da?

• Nola lotu teoria feminista eta praxia?

• Ez ote da feminismoa kontsumogai huts bihurtuko? Hala balitz zeinek zainduko du lausotutako mugimendua?

• Feminismoan izen propioa dutenak gurtzera iritsi behar dugu?

• Benetan al gara euskal medioetan argitzaratzen den eduki kopuruak aditzera ematen duten bezain feminista?

Ideologia feminista taldean eta edonon sortzen dela esatean herri mugimenduen aldeko apustu irmoa egiten du eta beste toki batzuetan aurrera daramaten anarkismoa balioan jarri ere bai.

Estebanek aipatzen duen ezagutza kolektiboaren ideia indartsua da eta lan hori bikaintasunez egiten dute Lokatza podcastean. Mundua begirada feministarekin aztertzeko ahaleginean askotarikoak dira arloak eta anitzak ahotsak. Musikak eta gaiak aurkezteko modu landuak benetan gonbidatzen du lokatzetan, narrasean ibiltzera.  

Eta ibiltzen hasita zer hobe lagun artean baino. Bazabiltza?

            

                               HEZKIDETZAREN NOSTALGIA

 

Artmajeur     África Gil NOSTALGIA (2020)

 

 

Oso zabalduta dago hezkidetza definizioa ematerakoan  berdintasuna eta feminismoaren  kontzeptuarekin  identifikatuta agertzea. Askotan, sinonimo hutsa bezala.

v    Hezkidetza= berdintasuna

v   Hezkidetza = feminismo

v   Hezkidetza= gizonezko eta emakumeen arteko desberdintasunak hausteko

v  Hezkidetzari buruz nire inguruan modu xumean galdetzerakoan, sarritan entzuten ditudan erantzunak honakoak izaten dira:

Pertsona guztiak berdinak garela eta hezkidetzak aukera berdinak izateko   kontzeptua dela baita, emakumeak eta gizonezkoak berdin tratatzeko eta gizartean aukera berdinak ditugula defendatzeko den “zerbait” dela.  

Gutxienetan, aniztasunaren ideia eta  elkarbizitzako errespeto eta enpatiaren jarrerarekin lotuta azaltzen da.

 

v  Hezkidetza................aniztasuna.................elkarbizitzarako errespetua

Hezkidetza gaia, soilik gizonezko eta emakumeen arteko dikotomian mugitzen dela ondorioztatzera eramaten nau. Honela gehiengoaren adierazpenetan, entzun dezaket, Hezkidetza gizonen eta emakumeen arteko desberdintasunak hausteko “ateratako” lanketa bat dela eta gure  gizartean, ideia, pentsaera eta jarreren eraldaketan asko lagundu duen kontzeptua dela ere.  Beste batzuen iritzietan , oraindik, badagoela zer egin esaten da baina  aurrerapauso nabarmenak eman direla gehitzen dute  batez ere atzera begiratuz.

 

Faltan botatzen dut bakoitzaren indibidualismoaren ikuspegitik ateratzea eta begirada zabaltzea ideia honi. Aniztasunak zerikusirik ba al du hezkidetzaren ulermenean? Aniztasunaren ikuspegia errealitatera kontutan eramaterakoan zer suposatzen du: errespetoa, enpatia, inguruarekiko dugun harremana? Pertsonok gure artean, dugun begirunea eta tratu ona lortzeko jarrerak?

BA DAGO ZER EGIN!!

·      Aurreko edizioetan argitaratutako sarrera hau hautatu dut:

https://hezkeh0506.blogspot.com/search?updated-max=2021-03-29T23:19:00%2B02:00&max-results=7&start=302&by-date=false

#ainhoa zumeta mendizabal

Bertan,  Alicia H.Puleori egindako elkarrizketa atxikituta dago.

Enborrean, Naturarekiko enpatia eta tratu onak ikuspuntu feministatik erakusten ditu eta oso interesantea deritzot honek duen lotura aniztasuna, errespetoa eta azken finean hezkidetzaren bidearekin.

 

              

 

 

Nire inguruan, hezkidetza lantzeko 5 arrazoi emateko:

1.   1. Hezkidetzak  pertsonen arteko errespetua eta tratu ona erakusten duelako.

2.   2. Pertsona bakoitzak   bere identitatea garatzeko genero-estereotipo

 s       sexisten  mugetatik at  ematen duen aukera  bultzatzen duelako.

3.   3. Aniztasunaren kultura zabaltzeko eta horretaz aberasteko.

4.   4. Gizartean pertsona guztiak baliozko hartzen  dituelako

5.   5. Gizartean, pertsona guztien partaidetza bultzatzen duelako.