Gatazkak sortzen dira interes
kontrajarriak daudenean. Hauxe egunerokoa da. Baina egoera arazo bihurtzen
denean, aurre egiteko gatazkak edo biolentzia, bakearen prozesua eta
biolentziaren mekanismoak eta osagaiak ulertu behar ditugu. Gatazketan eta
bortitzetan faktore historiko, kultural, sozial, familiar, biologiko,
kognitibo, emozional eta moralak tartean daude.
Faktore kognitiboetan sakonago
sartzeko asmotan ondorengo artikulua zabaltzen dut:
·
Artikuluak
portaera bortitzak dituzten nerabeen distortsio kognitiboei buruzko ikerketak
biltzen ditu: David Roncero, José M. Andreu, M. Elena Peña. Procesos cognitivos
distorsionados en la conducta agresiva y antisocial en adolescentes. Anuario de
Psicología Jurídica, Volume 26, Issue 1,
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1133074016300058
Mekanismo kognitiboak:
Alde batetik, egozentrismoa (norberaren
ardatza): norberaren ikuspegietara, itxaropenetara, beharretara, eskubideetara,
berehalako sentimendu eta nahietara orientatzea.
Bestetik, besteei errua botatzea :
kanpoko iturriei leporatzea, batez ere beste pertsona bati, momentu bateko
talde bati edo inguruabarrei (hala nola, mozkortuta egotea, drogak
kontsumitzea, umore txarra izatea) edo beste pertsona errugabeei leporatzea
norberaren ezbeharrak.
Gainera minimizatzea /
justifikatzea/ gaizki etiketatzea: norberaren portaerak ez duela benetako
kalterik eragiten kontuan hartuta, onargarri edo miresgarri gisa ulertuz edo
besteei (biktimei beraiei) mespretxuz edo etiketa deshumanizatuekin
erreferentzia eginez.
Azkenik, gerta daiteke okerrena
hartzea: etsai asmoak besteei egoztea, egoera sozial baterako agertoki txarrena
saihestezina balitz bezala jotzea edo hobekuntza ezinezkoa dela suposatzea, bai
norberaren portaeran, bai besteenean.
·
Bortitza kasuetako interbentzioan beste
erreferentea dut Juan Antonio Abeijón, psikiatra, J. de Ajuriaguerra osasun
mental zentrokoa: http://www.euskarri.es/wp-content/uploads/2019/01/J.A-Abeij%C3%B3n-Violencia-y-consumo-de-drogas-I.pdf
“Nerabeen bortitza, jarduteko urratsa konpontzeko modu gisa
agertuko da, “patologikoki” osatzen dituzten beren beldurrak, ase gabeko
beharrak eta zehaztu gabeko identitatea”
Iazko blog sarrera aukeratzen dut :Txiniena, BIZIKASI
ekimenean fijatzeagatik. Lan sakona egin genuen eta, BIZIKASI ekimena sortzeko motor
taldean: Ikuskaritza, Beritzeguneak eta ISEI-IVEI. https://hezkeh0506.blogspot.com/2020/02/gatazka-eraldaketarako-tresna-bikaina.html
· Sexu-genero indarkerian eta beste mota indarkerian fokoa ipini.
· Justizian, bizikidetza eta zaintzako bidean sartu, gazteek gizarte “baketsua” eraikitzeko.
· Ikastetxeak erronka hartuz eta tutoretzan bakearen bidea eraiki.
· Gatazka eta biolentziaren mekanismoak ulertu eta ezagutarazi.
· Isiltasuna apurtu, aurreiritziak aztertu eta pentsamendu, emozio eta akzioak ulertu.
· Sexu-genero partaidetza bermatu eta antolakuntza ez-jerarkikoa bultzatu.