Gakoa pertsona eta bere harremanak dira. Norberak
bere buruarekiko baita honek besteekiko eraikitzen dituenak. Beste gako bat,
errespetuan oinarritutako harremanak dira. Egia esanez, Hezkuntza-sistema
hezkidetzailea osatzeko baliogarriak diren oinarriak gizarte osoaren eremu
ezberdinetan ere baliogarria dira. Horregaitik, elkarbizitza positiboaren alde
egiten dugu!!!
Kideen ekarpenak
Pozgarria da, Josunek eginiko posta hemen berriz ere
isladatzea.
Alde batetik, Isabel Arresek (lankide ohia eta laguna) eta
Marisa Escobalek Santurtziko Axular Institutuan eginiko proiektuen aurkezpena:
Bizikidetza positiboa eta Elkarbizitza osasuntsuaren harira. Bestetik, urteetan
(proiektu horietaz gain) herri mailan eginiko lan zoragarriagaitik, hainbat
gazteentzat, hasieran LHn ondoren DBHn erreferente bihurtuz. Irakasle eredugarriak
benetan!!!!!
Ahozkotasuna harremanatzeko tresna baliogarria da. Komunikazio
egokia eta eraginkorra erabiltzea, besteekin izango ditugun harremanak
baldintzatuko ditu. Hona hemen honen inguruko artikulu interesgarria.
ELKAR ZAINDUZ, ERA KOLEKTIBOAN, AURRERA EGINGO DUGU !
Jone Miren Hernandezek aipatu bezala "zaintza elementu potentea da jende asko eta askoren bizitzetan, baina, era berean, ezkutuan dagoen gaia da, oso txertatua dago egunerokotasunean, baina oso pisu txikia du sozialki eta politikoki"*
Konturatuak hasiak gaude, bizi garen osasun krisia, zaintza krisia ere badela...izan ere, zaintza lanak ageri-agerian gelditu dira egunotan...beraz, behar-beharrezkoa dugu zaintza birpentsatzea. Planteamendu berriak , jendarte eredu berri bat ekarriko duelarik, derrigor!: Hemen topatu ahal ditugu Esperientzia komunitario eraldatzaileak:
https://www.argia.eus/argia-astekaria/2616/zahartzaroko-mendekotasunak Bestalde, maitasunezko tratu onak jorratzekotan maitasun erromantikoari kareta kendu beharko genioke:
Bukatzeko, hezkuntzak dituen erronken artean honako hauek leudeke: - Ikasleen autoezagutza eta autokontzeptua lantzea, nork bere buruarekin gustura senti dadin lortuz.
- Eskola komunitate osoa tratu onen inguruan sentsibilizatu eta honen inguruko lanketa sustatu.
- Maitasun erromantikoaren mitoak deseraikitzea.
- Guztien arteko harremanak positiboak eta kalitatezkoak izateko ahaleginak egitea.
- Zaintza emakumeen ardura ez dela ikustaraztea, berdintasunezko bizikidetza bat bultzatzearren.
2016an Miren Amuriza bertsolari, abeslari, idazleari... irakurri nizkionetik Berrian, ahalik eta gehienetan saiatzen naiz erabiltzen. Ahoz ordutik. Ekintzaz lehenagotik, askoz lehenagotik, jakin barik ari nintzen horretan “tratu onak” baino gehiago zirela: “Ondo maitatzea zaintzea da, ez itotzea; onartzea, ez aldaraztea, ez idealizatzea; bestearekin kritikoa izatea da, ez epaitzea; hobetu dezan motibatzea, ez eskasa dela sentiaraztea...” Hitzok oso erraz dira irakurtzekoak, eta ulertzekoak, ez da? Geure buruari begiratuz gero, zenbatek esan dezakegu gai garela gure inguruko pertsonekin horrela aritzen garela? Baita Twitterren edo Facebooken harremana dugunekin? Ondo maitatzea da “Gurasotasun Positiboa”ren proposamena. Lau hitzetan laburbildu daiteke gurasotasun positiboa: Mesedez (zure parte hartzea beharrezkoa da). Eskerrik asko (zure denbora partekatzeagatik). Barkatu (nire okerra onartzen dut). Fidatzen naiz (badakit gai zarela). Ondo maitatzea zaintzatik hastea ez legoke txarto:
Arbasoen hitzetatik Bego Mentxaka-ren Tratu onen bila aipatu nahi dut, ematen dituen baliabideengatik. Etxean pasatu behar ditugun egun hautarako nahikotxo!!
Zein dugu erronka? Desikastea. Honekin ere orain arteko hierarkia eta jabetzari lotutako harremanak ahaztu behar ditugu. Haurrak, ikasleak, ez dira “gureak”. Gurekin batera, elkarrekin bidaiatzen dugun bidaiariak garela imajinatu behar dugu. Eta bidaiaren amaierara onik ailegatzeko denon beharra dugula.
Nondik has gaitezke? Honatx proposamen txiki bat. Egunotan etxean geratu behar garela aprobetxatuz, hainbat ekimen sortu dira. Hoietako bat (Estación Bambalinaren euskaraketa GazteOiartzunek egin omen du) “70 ideia erraz”. Hauek elkarrekin egitea da nere proposamena.
Eta hauek egiten ditugun bitartea, musika entzutea!
“Harreman”
kontzeptuari buruz hausnartzean, kanpoaldera begiratu ohi dugu eta pertsonen arteko harreman-dimentsioa (bizipenak, esperientziak…) bezain
garrantzitsua da, pertsonarenbarrukoa(emozioak, sentimenduak,
ideiak…). Bata zein bestearen kalitateak pertsonaren ongizate emozionalaren
mailan eta bere elkarbizitzaren kalitatean eragin zuzena izango du.
Garunak generorik ez duela behin frogatuta, pentsaera
estereotipatuen ondoriozko jokaerak dira tratu onen etsairik nagusienak,
afektibitatezko harremanak eratzeko: nork bere buruarekin, besteekin, hurbilekoen
artean, bestelako bizidunekin, gauzekin eta inguruarekin.
Beraz, maitasunezko tratu onak eraikitzeko,
aditu batek baino gehiagoren hitzetan, maitasun
erromantikoaren mitoa berrikusi eta desikasi behar da, hau ideologia jakin
batek eraiki bait du, patriarkala eta kapitalista denak.
Maitasun pentsamenduak,gizartea osatzen
dugunon arteko harremanak batzen ditu, bizitzeko modu bat da, emozioak eta
maitasuna erdigunean jarriz.
Horregatik
garrantzitsua da, estereotipo eta
etiketak gainditzea, genero indarkeriaren oinarriak desagerrarazteko. Harreman toxikoei uko eginez, askatasunez
bizi eta aukeratzeko eta honela, maitasun modu berriei lekua egiteko.
Tratu onak sustatu eta denboran zehar irauteko, elkar ardurari heldu beharko genioke,
norberak ardurak banatzeko hartzen duen erabakiari alegia. Bizimodua plazerraren eta
zaintzaren bueltan antolatuz, zaintza
lanak eta etxeko ardurak era parekidean partekatzea ezinbestekoa da.
Zaintzari duen kutsu negatiboa kendu eta balio positiboa emanez, interdependentzia gure
egunerokotasunean presente dagoela gogorarazi beharko litzateke.
Gaian zehar agertu diren
ideietan oinarritutako leloa honakoa:
Aurreko edizioetako post hauxeaukeratu dut gaia definitzeko ideia eta baliabide egokiak erabili dituelako.
Ikasleekin lantzeko
aproposak izan daitezken baliabide hauexek proposatuko nituzke:
Gaztetxoek,
nahiz nerabeek ikuskatzeko bideoak:
Nerabeek ikusteko beste
bideo hau:
Nerabe nahiz
hezitzaileekin lantzeko artikulu hauen irakurketa:
Emausek
proposatzen duen gida hau elkarteek lantzeko, honako baloreetan oinarritua:
k o n f i a n t z a, g a r d e n t a s u n a, h o r i z o n t a l t a s u
n a ,eraikuntza kolektiboa, lankidetza, erantzukidetasuna ,e k o d e p e nd e n
t z i a, bizitza erdigunean kokatu, p a r t a i d
e t z a, zaintzak,
komunikazio ez bortitza, interdependentzia, entzute aktiboa, aniztasunean eta aniztasunarekin ikasi.
Hezkuntza edo jendartean
tratu ona eta elkarbizitza positiboa sustatzeko erronka bezala, Mari
Jose Urruzolaren proposamenak aipatu nahiko
nituzke:
● Nork bere buruarekin harreman ona izateko:
Autoezagutza
landu eta onartu.
Zure gorputza
onartu eta maitatu.
Autoestimua garatu.
Konparaketak
utzi.
Jarrera
kritikoa erakutsi.
“Ez” esan.
Autodefentsa
garatu.
● Besteekin (orokorrean):
Agurtu eta hitz
goxoak erabili.
Hizkuntza
hezkidetzailea erabili.
Janzkera,
hizkera, izaera errespetatu
Begikotasunez
jokatu.
Elkartasunezko
jarrerak erakutsi.
● Hurbilekoen artean (lagunak, senideak, ikastetxean)
Elkarri
lagundu.
Entzun, saiatu
ulertzen, komunikatu.
Ekarpenik
onenak eskaini.
Sexismorik
gabeko jarrerak erakutsi.
Besteak diren
bezalakoak onartu.
Besteen
gorputza errespetatu.
Manipulazioei
eta erasoei ezetz esan.
Betebeharrak
aurrera eraman eta besteei eskatu.
Arazoei
konponbiderik emankorrena bilatu.
Arremanitzeko kideak proposatzen duten, hezkuntzaren erdigunean zaintza
jartzearen ideia ere ezinbestekoa litzateke: emaitzetan oinarritutako ikasteko
modua lehenetsi beharrean, pertsona jartzen da erdigunean, konfiantza emanez
eta behar duen arreta eskeiniz.
Bukatzeko, eta
hau bai jendartean lantzeko erronka bezala, ideia orokorrago bati heldu nahiko
nioke, Ekofeminismoaren kontzeptuari:
giza bizitza erdigunean kokatu eta produkzioa haren zerbitzura jarri eta ez
alderantziz, egungo ekonomia kapitalistan egiten den bezala.
HARREMANAK, TRATU ONAK, BIZITZA ETA ZAINTZAK ERDIGUNERA=ONGIZATEA
Aste honetako gaian tratu onek duten garrantzia aztertu dugu elkarbizitza positboa eta kalitatezkoa lortzeko erronkan. Berarekin lotutako hainbeste kontzeptu, ideia eta baloreak botako ditut hementxe: begirunea, askatasuna, independentzia, interdependentzia, erantzunkizuna, enpatia, berdintasuna, korrespontsabilitatea, kontziliazioa, errespetua,...
Maitasun modu berriak eraiki behar ditugu mintzen eta gaixotzen gaituen amodio erromantiko, patriarkal eta kaltegarriaren eredutik kanpo.
Ekofeminismotik helduta giza bizitza erdigunean kokatu beharra dago, produkzioa bizitza horren zerbitzura jartzen, alderantzikatzeko prozesu batean murgilduz. Zaintzak erdigunean jartzen ditugunean, zera da: pertsonak, bizitzak,...; sistemarekin talka egiten dugu aurrez aurre, mundua mugitzen duen orden kulturalak (patriarkatua) eta ekonomikoak (kapitalismoa) deseraiki nahian.
Justu momentu honeta COVID-19 ditxoso birusarekin sortu den krisialdiaren aurrean Euskal Heriko Mugimendu Feministak zaintza lanak kudeatzeko mahaia eratzea erabaki du eta mahai hori osatzeko deia luzatu die EAE, NAfaroa eta Ipara Euskal Herriko elkargoei, sindikatuei eta baita alderdi politikoei. Erantzun indibidualez harago honen aurrean kolektiboki antolatu beharra azpimarratu du mugimenduak ze benetako arazoa eta krisia egiturazkoa da; zaintzaren dimentsio estrukturala ikusi beharra dago paradigma aldeketarantz joateko.
Pasa den urteko posten artean Unknown moduan sinatzen duenarena gustatu zait zaintza eta maitasun erromantikoa azimarratzen dituelako harremanak zaintzeko, https://hezkeh0506.blogspot.com/2019/03/zaindu-ditzagun-gure-harremanak.html, eta nire ustez gure ikasleen artean asko lantzeko daukagu ondino erronka potente honetan.
Zer da maitatsuna, ondo maitatzea...
Une honetan, koronabirusarekin, zaintzak,
bizitzak, bizikidetza positiboa izan behar dutela gure izatearen erdigunea argi
dugu.
Osasun-krisi honek agerian uzten du
zaintza-lanen krisia ere. Noren esku uzten ditugu haurrak, eskola ez badago eta
lanera joan behar badugu? Aitona-amonen eskuetan, gaixotasunekin, gaitz
larriekin?
Izututa nauka pentsatzeak zenbat
emakumek egongo diren orain etxean beren tratu txarren emailearekin, ihes
egiteko aukerarik gabe.
Aurreko edizioko posten artean, Goreti Eskalzaren "Tratu onak” lana nabarmenduko nuke, eskaintzen digun gaiaren laburpenagatik, gogoeta eta baliabideengatik. Pertsonak eta zaintza bizitzako helburuen erdigunean jarri nahi izateak, egungo Hezkuntza sistemarekin talka egiten duela dio “sistemak, emaitzetan oinarritutako ikasteko modua lehenesten du eta exijentziek eta kontrolak pertsonaren dimentsio osoa galtzea” dakarrelako.
Dinamika honetan tratu onak eta tratu
txarrak bereiziko dituzte. Nola sentitzen gara gaizki tratatuak gaituztenean?
Eta ondo tratatzen gaituztenean? Zer nahiago dugu?
Prestatuko dira txartel batzuk tratu onak
edo txarrak agintzen dituztenak (ikus hurrengo orrian). Txartel horiek banatuko
dira eta bakoitza tratatua izango da berak daraman txartelaren arabera.
Musika lasaia jarriko da, eta musika
entzuten den bitartean, gelan ibiliko dira. Musika gelditzen denenean, ikasleak
gelditu egingo dira. Ikasle bakoitzak txartela irakurriko dio ondoan edo parean
dagoenari, eta hor agindutakoa egingo dio. Horrela egingo da denboratxo batean.
Ondoren, elkartuko dira antzeko aginduak
dituztenak, hau da, tratu onak alde batean eta tratu txarrak bestaldean, eta
kate moduko bat egingo dute, bata bestearen parean.
Behin bi kateak parez pare kokatuak
daudela, bakoitzak bere txartela irakurriko du eta adibide bat jarriko du
(eguneroko adibide bat). Bukaeran talde bakoitzak definitu beharko du zer diren
tratu onak eta zer diren tratu txarrak. Definizio horiek gelan jarriko dituzte
kartoi mehe batzuetan edo txartel handi batzuetan (ikus hurrengo orrian).
Gure bizitzan zoriontsuak izan gaitezen,
funtsezkoa da harreman osasuntsuak eta jarrera positiboa izatea. Harreman onak
dira nork bere buruarekin eta gainerakoekin errespetuan, askatasunean eta
elkartasunean oinarritutakoak.
Tratu
onak izatea eta zaintzaren kultura hau da: nork bere eta gainerakoen beharrei
erreparatzea, eta behar horiek asebetetzeko ahaleginak egitea. Ahalegin horien
artean, entzutea, lankidetzan jardutea, laguntza ematea eta eskatzea daude. Tratu
onak eta txarrak bereiztu behar ditugu.
Tratu onak izan behar dira gure harremanen oinarria. Gure ikasleek ondo dakite zeintzuk diren tratu txarrak, baina ez dute horren argi zer diren tratu onak. Orain dela urte batzuk institutuan proposatu nuen ikasleek sortzea euren tratu onen dekalogoa. IK/KIko teknikak erabiliz, gela bakoitzean ikasleek euren dekalogoa irudikatu zuten. Ondoren, egindako horma-irudien erakusketa antolatu genuen denboraldi baterako, eta hori amaitu zenean berriro gelara eraman ziren gela bakoitzeko horma-irudia. Hona hemen Tratu onen dekalogoaren proposamena. Gero, dekalogo batzuk hartuta ondoko bideo hau egin zuten:
Hainbat material gehiago daude tratu onak lantzeko, adibidez, Nafarroako Gobernuak argitaratutakoa:
Ondoko guztietan lantzen dira tratu onak. Sentsibilisaziorako denbora dago, pentsatzeko zer diren tratu onak eta proposatzeko ideiak. Irakasleok landu behar ditugu proposamen hauekT, tratu onak txikitatik landu behar direlako. Horrela dugu BIZIKASI ekimena tratu onak lantzeko:
Iazkoen artean hauxe gustatu zait, batez ere Maria Lejarragaren irudi hau dagoelako, eta guztiz ados nagoelako:
Oso interesgarriak dira ere planteatzen dituen erronkak eta gaia lantzeko proposatzen dituen bideoak.
Nire ustez, lantzeko erronken arteanlehenik eta behin irakaslerien prestakuntza da. Argi izan behar dute tratu onak zer diren eta zein den euren garrantzia. Benetan garrantzitsua da gaia sakonki lantzea. Elkarren arteko harreman positiboak eta tratu onekoak landu behar dira, eta elkarbizitza positibo honetan elkarren arteko zaintza ezin da ahaztu. Uste dut zaintzaren gaia hobeto landu behar dela, eta ekonomian ere, nolabait txertatu beharko litzateke. Horrek zaintzen-iraultza ekarriko luke. Tratu onen artean, bake kultura sustatu beharko litzateke ere.
Covid-19a dela eta, erantzukizuna eta elkar ardura eskatzen digute. Garai paregabea da ohartzeko hezkuntzaren erdigunean zaintza jarri behar dugula. Era berean, patriarkatua eta kapitalismoa salatzeko eta ekofeminismoa erreibindikatzeko momentu aproposa da.
Aurreko ediziotako posten artean Begoñak idatzitakoa dut. Benetan osoa iruditu zait. Hainbat irudi esanguratsu erabili ditu, baita baliabideak proposatu ere. Bertatik honakoak berreskuratu nahi nituzke. Esate baterako honako baliabideaedota beste irudi hau:
Azken honek Dani Arizalaren irratsaioa ekarri dit gogora, "Eta zuri nork erosten dizkizu kaltzontziloak?". Gizonek berdintasunaren alde egin beharreko eboluzioaren adierazgarri. Ildo honi jarraiki, interesgarria iruditzen zait liburua "Dale a tu criatura 100 posibilidades en lugar de 2". Familiek haurrekin txikitatik landu dezaten bi aukera baino gehiago daudela bizitzan, hau da, berdintasunaren eta askatasunaren alde lan egiteko materiala eskaini dezake.
Tratu onei buruzko abesti, bideo edota baliabideak proposatzerakoan, asko errepikatu egingo ditut, baina hala ere aipatu egingo ditut.
Bertsolaritzan edo euskarako saioetan lan zitekeen bertso interesgarria iruditu zait honakoa. Harremanetan elkarri tratu ona ematearen garrantziaz, zaintzaz, parekidetasun eta elkarbizitzaz dihardu. Hona hemen testua:
Steilas sindikatuaren “Tratu onak” edota “Zaintzak plazara” unitate didaktikoak oso aproposak dira, baita Bizikasi ekimenak eskaintzen dituen gelarako materialak eta baliabideak ere.
Jendarteko erronkei buruz hausnartzeko Josebe Iturriozek Euskal Herriko Mugimendu Feministaren izenean publikatu duen bideoa uzten dizuet:
Gaurko jendartearen oinarriak aldatu behar ditugu, erronka hori da, hau da, indibidualismoa eta autosufizientzian oinarritutako gizarteak ezin du luze iraun, jendarteak esan nahi du pertsonak elkarrekin bizi garela eta ondorioz, beharrezkoak direla elkar ardura, elkarrekiko zaintza eta tratu ona aldarrikatzea.
.jpg)
