Pertsona ardatz

Harreman kontzeptuari buruz hausnartzean kanpora begira ohi dugu, baina pertsonen arteko harreman-dimentsioa bezain garrantzitsua da pertsona barrukoarena. Gainera, bizipenen ondoriozko emozio, sentimendu eta ideiek osaturiko oinarriak, hain zuzen ere, pertsonen arteko eta inguruarekiko ditugun harremanen kalitatean eragin zuzena dute. Horregatik bata zein bestearen kalitateak pertsona ororen ongizate emozionalaren mailan zein  bere elkarbizitza kalitatean eragina izango du.

Neurozientziaren ikerketek gainera frogatu dute ez dagoela sexuak baldintzatutako patroirik gizonen eta emakumeen arteko garunetan bi kategorietan sailkatzeko eta hortaz ezaugarri pertsonalek zein norberaren izaera, bizipen eta ingurunearekin duen loturaz osatutako puzzlea da. Hortaz, emozioek berebiziko garrantzia hartzen dute.

 

 

Hezkuntza hezkidetzailearen ardatza ikasle guztiek harremanak era parekidean eraikitzeko konpetentziak gara ditzaten bermatu behar du, indarkeria zein dominazio-mendetasun harremanekin kritiko agertu eta elkarbizitza eta pertsona barruko zein pertsonen arteko harreman positiboak eraikitzeko.

Tratu onak garatzea beraz ezinbestekoa da elkarbizitza positiboa eta kalitatezkoa bermatzeko. Teoria ondo dakigun arren egunerokoan sarritan ez da horren erreza aurrera eramatea, izan ere, Arremanitz-eko kideek esaten duten bezala "gure pentsaera estereotipatuen ondoriozko jokaerak dira tratu onen etsairik nagusienak afektibitatezko harremanak eratzeko, nork bere buruarekin, besteekin, hurbilekoen artean, bestelako bizidunekin, gauzekin eta inguruarekin". Hortaz, hezkidetzak genero-ikuspegia erabiliz, ezinbesteko izango du maskulino eta femeninotik hasi eta gainerako estereotipo guztiei uko egitea.

 

Tratu onez ari garen honetan, ezinbestekoa da maitasuna aipatzea, izan ere, maitasuna gure jendarteak ulertzen duen bezala, alegia, maitasun erromantikoa kaltegarria da. Coral Herrera-ren hitzak berrreskuratuz "maitasuna oso fenomeno konplexua da eta asko aldatzen da leku geografikoaren eta garaiaren arabera. Gainera faktore sozial, kultural, ekonomiko, erlijioso, sexual eta emozionalak ere kontutan hartu behar dira. Maitasun erromantikoa ideologia jakin batek eraiki du, patriarkala eta kapitalista denak". Mari Luz Estebanek esaten duenez ere "gizakia ikusteko modu bat da, baina horretaz gain, ordena ekonomiko, politiko eta sozial bat ere bada, gizartea antolatzeko modu bat: elkarbizitza, taldeak, gizon eta emakumeen arteko harremanak, helduen eta umeen arteko harremanak, hezkuntza, sozializazioa... hau da, bizitzeko modu bat da, eta hor erdian daude emozioak eta maitasuna. Beraz, ez da bakarrik amodio erromantikoa eta bikotea, gehiago da". Horregatik, ezinbestekoa deritzot maitasun eredu osasuntsuen bila bide berriak zabaltzea. Marcela Lgarde-k ere maitasun erromantikoa deseraikitzeko apustua egiten du jarraian agertzen den bideoan.

 

Hortaz, tratu onak sustatu eta irauteko erantzunkidetasuna edo ardura litzateke lortu beharreko aspektu garrantzitsuenetarikoa. Ikerketek erakusten dutenez aldiz, zaintzaren ezaugarria emakumeari soilik egotzi zaio. Horregatik, mugimendu feministak, pertsona eta zaintza erdigunean jartzea aldarrikatzen du. Gainera, jendartean zaintzak kutsu negatiboa  duela iruditzen zait. "Zama" gisa ulertua da eta gainera ikusezinak eta prestigiorik gabekoak dira. Baina lan horiek beharrezkoak dira egunerokoan eta garrantzitsua da hezkuntzaren erdigunean ere jartzea, izan ere, pertsona bere osotasunean begiratzen dute eta gainera aurreiritziak identifikatzen eta pertsonaren identiatearen inguruan sortzen diren estereotipoen inguruan kontzientzia hartzen saiatzen dira, baita pertsoeni arreta eskaintzen ere.
Egungo sistemarekin talka egiten du gainera, izan ere hezkuntza sistemak emaitzetan oinarritutako ikasteko modua lehenesten du eta exijentziek eta kontrolak pertsonaren dimentsio osoa galtzea dakar. Pertsona erdigunean jarriz gero, berarengan konfidantza izan eta laguntzen ikas diezaiokegu, bere bidea egiteko gai izanik, ikas-prozesuaren ardura bereganatuz, hobeto sentituz eta bere gaitasunetan konfiatuz.

 

Ikasleekin lantzeko aproposak izan daitezkeen baliabideen artean, Nafarroako Gazte Kontseiluak argitaratutako "Amodio zintzoen gida" zein "Sin mediaas naranjas" izeneko laburmetraia ere aukeratu ditut.

Hezkuntza komunitateak hortaz, erronka ugari ditu gai hau lantzeko. Besteak beste, honakoak aipatuko nituzke:
- Pertsona eta horrekin batera zaintza erdigunean kokatzea.
- Norkbere buruarekiko zein kolektiboarekiko harremanak zaintzeko konpetentziak garatzea.
- Maitasun osasuntsuago baten ereduak aurkeztea eta lantzea.
- Eguneroko harremanetan ematen dien tratu txarrak identifikatzea, hausnartzea, kritika gauzatzea eta tratu onengatik ordezkatzea.
- Erantzunidetasuna eta zaintzaren garrantziaz jabetzea.
- Sitemak inposatzen digun indibidualtasunari kritika egin eta kolektibo osasuntsuaren garrantzian lanean jardutea.

Iazko ikastarokideen post-en artean Leire Garro-ren "Tratu onak elkarbizitzaren oinarria" izenekoa gogora ekarri nahiko nuke, izan ere hausnarketa interesgarria burutzeaz gain bertan agertzen den Coral Herreraren bideoa oso aproposa iruditu zait.