2020/11/28

LEGEA vs JUSTIZIA

 

Egia da herri honetan arrazoi gutxi dauzkagula justizian eta legean sinisteko. Legeak diona Justiziak interes batzuen arabera irakurtzen dituenean zigortuak izan gara justizia partzial eta demokratiko honen izenean, eta ezbairik gabe esan dezakegu, oraindik ere indarkeria matxistaren inguruan etxeko lan asko daudela egiteko legeei eta sistema patriarkala mantentzen duen sistema judizial honi dagokionez. 


 

Hala ere arazoa legeetan baino lege horien irakurketa egin eta erabakiak hartzen dituztenetan dago. Asko izan dira zoritxarrez azken aldian Justiziak feminismoan suspenditu duenaren zantzuak eman dizkiguten kasuak. Egia da kasu batzuk beste batzuk baino entzutetsuagoak izan arren, La Manada kasu, badaude gure sistema judizialak utzitako beste altxor batzuk: Gasteizen bortxaketa baten aurrean hankak ondo itxi al zituen galdetu zion epailearena (EITB albisteak), Talka espazio feministan baimen judizialik gabe sartu zen ertzaintza, epaituak barruko militanteak izango dira (Talka), inolako bergizarteratze lanik egiten ez duen kartzea zigorrak... Bai, bai, behin eta berriz ditugu horrelako berriak gure inguruan. Errealitate gordin bati aurre egin ez eta balizko erantzunak emateko gai ez den justizia sistema daukagu: matxista, frankoren garaiko kiratsa dariona eta argazkian ikusten den bezala, gizonez betea.


Legedia mundua asko ezagutzen ez dudan arren, harrituta geratu nintzen Manadaren kasuan abusu eta erasoaren artean dagoen desberdintasunekin. Bat bestea baino larriagotzat jotzen da eta zigorra ere handiagoa da. Hala ere, legeak izan ditzaken milaka irakurketek deitu dute nire arreta, orokorrean guztiekin gertatzen den bezala. Irakurtzen duen pertsonaren arabera gauza bat edo beste ulertu dezakezulako. Justizia gizon txuri, publikoki heterosexual eta dirudunez betea egonik ez dakit irakurketa hauek asko aldatzeko aukerarik dagoen.


Aurreko urteetako Post-ak begiratzen ibili ondoren #AneLe-rena aukeratu dut bertan egiten duen legearen inguruko hausnarketa argiagatik. Bota dituen ideien artean hauekin geratzen naiz:


- Borroka feministari esker sortu dira emakumeak babesten dituen lege berriak.

- Lege berri hauek pausuak diren arren, ez dira eraldaketa soziala emateko nahikoa.

- Kontzientziazioa eta konpromiso hitzak aipatzen ditu dauden erronkei aurre egiteko hitz gako bezala.


Eta azken hiru ideia horien harira hauek dira niretzat hezkidetzak legedian baino Justizian egin ditzakeen ekarpenak:

- Lege ugari daude, hutsuneak aurkitu al ditugun arren, emakumeen eskubideak babesten dituztenak baina oraindik ere ez dira gizartean isladatzen.

- Lege horien indartu eta gizartearengana iristea ezinbesteko erronka da eta Hezkidetza planak hezkuntza komunitatearengana heltzeko tresna beharrezkoak dira.

- Hezkidetzak, beraz, nire sarrerako hasierako ideiei jarraiki, lege horietan sakondu eta garatzeaz gain, injustiziei aurre egiteko kontzientzia garatzen lagunduko dute.

- Justizia gizartearen eskaria eta aldaketak baino motelago doa Feminismo eta Hezkidetzari dagokionez. Honek interpelazio zuzena eskatzen du.


Amaitzeko, liburu bat gomendatu nahiko nuke: Nik sinesten dizut!


 




LEGEEKIN ETA HEZKIDETZAREKIN LOR DAITEKE!

 


Aste honetan jakin dut zer aurrerapauso eman diren legegintzaren arloan, batez ere azken urteotan, emakumeen eskubideak eta berdintasuna bizitzako esparru guztietan defendatzeko eta genero-indarkeria desagerrarazteko. Legeekin aro berri baten hasiera, genero-berdintasunaren aldeko borrokaren lehena eta geroa markatzen da.

Ondoko tauletan berdintasunarekin eta genero-indarkeriarekin zerikusia duten lege eta dokumentu nagusiak ageri dira, bai Estatukoak, bai Euskal Autonomia Erkidegokoak.


  


EMAKUMEEN ETA GIZONEN ARTEKO BERDINTASUNA 

ESTATUA 

EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOA 

Emakumeen eta Gizonen Berdintasun eraginkorra lortzeko Lege Organikoak (2007ko martxoaren 22a).

Euskadiko Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako Legeak (2005ko otsailaren 18a).

EAEko Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako VII. Plana.

 

GENERO INDARKERIA 

ESTATUA

EUSKAL ERKIDEGO AUTONOMOA 

Genero Indarkeriaren Aurkako Babes Osorako Neurrien Legeak (2004ko abenduaren 28a).

Genero Indarkeriaren aurkako Estatu Ituna, 2018-2022.

Etxeko tratu txarrak eta sexu indarkeria jasaten dituzten emakumeei harrera hobea egiteko erakundeen arteko II. Akordioak.

 

GENERO-BERDINTASUNA

Ondorengo bi bideoek (NBErena eta UNESCOrena) emakumearen berdintasunaren egoera erakusten dute nazioartean. Biak bat datoz esatean nahiz eta legeak aurrerapauso bat izan diren, gaur egun, emakume eta neska askok sistematikoki diskriminazioa, desberdintasuna edo/eta indarkeria-motaren bat jasaten dituztela, hiru aldiz denbora gehiago ematen dutela etxeko lanetan; soldaten aldea eta kristalezko sabaiak dituztela; emakumeek erakundeetako postuen 1/3 baino gutxiago betetzen dutela, egunean 37.000 neskatila ezkontzera behartuta daudela…



NBE


UNESCO

 


“2017. 10 años después de la Ley de Igualdad. Retrato de una Crisis” txostenak, Emakumeen eta Gizonen Berdintasun eraginkorra lortzeko Lege Organikoak (2007ko martxoaren 22a) argitaratu eta 10 urtera genero-berdintasunaren egoera nolakoa zen aztertzen du Estatuan.

Txostenaren ondorioetan esaten da emakumeak desabantaila-egoeran jarraitzen duela gizonarekin alderatuta, eta, aurrerapenak izan diren arren, ez dituela lortu espero ziren emaitzak. Oso urrun gaude gizartean, oro har, eta lan-merkatuan, bereziki, berdintasun erreala eta eraginkorra lortzetik.

“Emakumeen eta gizonen berdintasuna EAEn 2019an” EUSTATen txostenak erakusten duenez, lan ordaindua duten emakumeen urteko batezbestekoa gizonena baino txikiagoa zen 2018an; emakumeen enplegua, proportzioan, gizonena baino handiagoa da “osasuna eta gizarte-zerbitzuak” jardueretan eta “hezkuntza” jardueretan, oraindik ere badago soldata-aldea (emakumeek gizonek baino gutxiago irabazten dute); emakumeen ehunekoa handiagoa da ordaindu gabeko lana duten gizonena baino; etxeko zainketetan gizonak baino gehiago aritzen dira...


GENERO-INDARKERIA

Eta genero-indarkeriari dagokionez, indarrean hainbat lege izan arren, Espainian 41 emakume hil dira 2020an. Eta Euskadin, Emakundek egindako txostenaren arabera, 2019an 4419 emakume izan ziren genero-indarkeriaren biktimak, eta ez zen hilketarik izan.





Banekien emakumearen berdintasunari eta genero-indarkeriari buruzko legeak zeudela, baina ez nituen ezagutzen eta ez nituen inoiz irakurri. Lege horiek funtsezkoak dira, baina haien betetze-mailaren jarraipen eta kontrol handiagoa egin beharko litzateke, argi baitago, datuen arabera, oraindik ez direla lortu nahi dituzten emaitzak.

ONDORIOA: nahiz eta berdintasun-legeak egon, oraindik ez gara berdintasunezko gizartean bizi, eta nahiz eta genero-indarkeriaren legeak izan, oraindik ere emakumeen aurkako indarkeria dago.

Honoré de Balzac


HEZKIDETZA

Legeak hurbilagotik ezagutu eta haien aplikazioaren emaitzak ikusita, emakumearen berdintasuna eta genero-indarkeria desagerraraztea neurri handi batean gutako bakoitzak eraikitzen dugun eredu sozial eta sinbolikoaren aldaketaren mende dago. Horregatik, funtsezkoa da hezkidetzako hezkuntza-eredua erabiliz ikasle guztiak txikitatik heztea.


Hori guztia aldatzeko helburuarekin hezteko, "EAEKO HEZKUNTZA-SISTEMARAKO II. HEZKIDETZA-PLANA,  BERDINTASUNAREN ETA TRATU ONAREN BIDEAN" plana argitaratu zen.



Zortzi zutabe dira planaren oinarriak:

1. Pentsamendu kritikoa sexismoaren aurrean.
2. Hizkuntzaren eta irudien erabilera ez-sexista.
3. Emakumeen jakituriaren integrazioa eta haien ekarpen soziala eta historikoa.
4. Gatazken eraldaketa baketsua, hezkidetzako elkarbizitzarako proiektuen bidez.
5. Autonomia pertsonala eta independentzia ekonomikoa.
6. Espazioak ikastetxean, eskolaz kanpoko jarduerak eta jarduera osagarriak.
7. Berdintasunezko hezkuntza afektiboa eta sexuala.
8. Emakumeen aurkako indarkeriaren prebentzioa eta indarkeria kasuetan esku hartzea.


Bukatzeko, azken edizioetako Ana Belénen ekarpena gomendatzen dut berak planteatutako ideia nirearekin bat dator: legeak ez dira nahikoa.


IRUDIEN ETA BIDEOEN ITURRIAK


1. irudia




2. irudia



2020/11/27

LEGEDIAREN OREKA

 

Emakumeen eta gizonen berdintasunaren printzipioa eta sexuaren ziozko diskriminazio mota ororen berariazko debekua zenbait arau juridikotan jasota dago.

Emakumeen eta gizonen berdintasuna Europar Batasunaren funtsezko printzipiotzat formalki ezarri zen Amsterdamgo Ituna indarrean sartu zenez geroztik (1999ko maiatzak 1). Europar Batasunaren Itunaren 3.2 artikuluarekin bat etorriz,  Europar Batasunaren eta bere kideen ekintza eta politika guztietan txertatu behar da emakumeen eta gizonen arteko desberdintasunak ezabatzeko eta berdintasuna sustatzeko helburua.

Euskal Autonomia Estatutuko 9.1 artikuluak, Espainiako Konstituzioak xedatutakora igorriz, berdintasunerako eskubidea eta sexuaren zioz baztertua ez izateko eskubidea aldarrikatzen ditu.

Jarularitzaren lehendakaritza 2005ean  Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako legea argitaratzen du EHAAn: 4/2005 LEGEA, otsailaren18koa, Emakumeen eta Gi-zonen Berdintasunerakoa.

“EAEko hezkuntza-sistemarako II. Hezkidetza Plana, berdintasunaren eta tratu onaren bidean (2019-2023)” plan honen bidez, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak euskal hezkuntza-sistemari hezkidetza-eskolan urratsak ematen jarraitzeko aukera eskaintzen dio. Horren inguruan egin dut aste honetako behaketa.

Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako azken ebaluazioan  hainbat gauza aztertu dira. 

Hezkidetzaren aldeko legediak benetako aurrerakuntza izan dira baina ikusi dut horrek ez duela bermatzen hortxe agertzen dena betetzea. Hizkuntza trataera ez-sexistaren erabileraren ebaluazioa ikusita argi ikusi ahal da. Legedian adierazita ere, oraindik hain dokumentu gutxi egitea trataera hau kontuan hartuz harritzekoa da. Ezin da utzi gutxiren esku hau ardura, guztiok parte hartu behar dugu benetako aurrerakuntzak egoteko. Hau bera, beste arlo askotan ikusten da. Gu hezitzaile moduan, borrokatu behar dugu hau ez gertatzeko eta gure eskuhartze guztietan zaintzeko.

 

Amaitzeko Aino-k egindako posta aipatuko dut: Legearen babesa. Ados nago amaieran egiten duen hausnarketarekin. Legeak ez du bermatzen eginbeharrekoa egitea.