JAINKOAREN ANTZA IZAN NAHI EZ DUGUN EMAKUMEOK

Platonentzat, emakumeok gizakiaren endekapen fisiko baten emaitza gara. Aristoteles haratago joan zen, eta emakumeok ezgaituak bezala irudikatzen gintuen, baina gure hilerokoa semena produzitzeko huts egitea zela azalduz. Gaia kokatzen bukatzeko, hirugarren adibide kalifika ezina, San Pabloren gutunei erantzunez Ambrosiasterren epistolak emakumeok gure burua estali behar dugula jasotzen duena, jainkoaren irudia ez garelako, … eta errematatzeko galdetzen du nola esan dezakeen inork emakumea jainkoaren antza duela gizonaren domeinuan dagoenean, eta ez duenean inongo autoritaterik, ezin denean lekukoa izan epaiketa batean, ez hiritar bezala trebatzeko gai, hau da, benetan ezin duenean nagusitasunean jardun …  "El Círculo del Ágora"  izenpean argitaratzen den blog batean hitz egiten da luze eta sakon, emakumeei oparitu diguten lore sorta eder hauetaz, merezi du bertatik nabigatzea. 

  

Historian zehar aurreiritzi hauetan oinarritutako erreferenteak, hainbat errealitateen aurrean zalantzan jarri beharrean, berretsi egin dira behin eta berriro, ikuspuntu androzentrikoaren alde.

 

Garaikide modernista ondorengo gizartean ere, patriarkatutik at dauden ametsak betetzeko ahaleginetan, rol hierarkikoen banaketaren ondorio bortitzekin aurkitzen dugu gure burua. Libre bizi nahi duten bideoko lau neska hauei gertatzen zaien bezala.

Pornobrujas from smizandpixel on Vimeo.

Laburmetrai honen inguruan sortutako bi kritika uzten dizuet jarraian, mamitsuak direla uste dut, interesantea iruditu zait beraien azterketa emakumeak bizitzan presente egotearen moduei eta matxismoak bere barnean daraman menperatzeko beharrari buruz, beste gauza batzuen artean:

ANA GORRIA  eta  MARÍA CASTEJÓN / CORAL HERRERA

1.- Jardueraren ildoetan zentratuz, bi ideia garrantzitsu hauek aukeratzen ditut landutako gaiaren inguruan:

Lehen ideia, kontziente izan behar dugulako bortizkeria matxistak femeninotzat jotzen denarekiko mespretxuarekin hasten direla, objektuak eta ikusezinak bihurtuz emakumeak. Botere maskulinoa ez dela indar fisikoan oinarritzen, baizik eta nagusitasun sinbolikoan, feminitatearen eta maskulinitatearen inguruko mekanismo androzentrikoaren ardatzean. Hots, “modu asko daudela emakumeen presentzia gutxiesteko: rol hierarkikoen banaketa, hizkuntza sexista, androzentrismoa, … baina baita gizonen aldetik emakumeena denaz jabetzea ere”.

Eduardo Galeanok egiten duen gogoeta izan daiteke bidelagun:

Bigarren ideia, paradigma aldaketa inportantea dela pentsatzen dudalako, bigarren ondorioa azpimarratzea gustatuko litzaidake, hau da, “emakumea zein bestelako identitateak, ikerketetan objektu eta subjektu moduan egoteko beharra. Adibidez, ikertzaile moduan, ikuspegietan zein edukietan ekarpenak eginez; eta aztergai bezala, emakumeenak zein bestelako identitateak diren egoerak ikertuz eta emakumeak emaitzetan islatuz”.

Paradigmari buelta ematen hasteko, esaterako, denbora lerroa esplikatzeko erabili den adibidea, hau da, zein garrantzitsuak izan diren emakumeen ekarpenak informatika garapenerako:

https://timeline.knightlab.com/

Gaurko soziedaderako oso garrantzitsua bihurtu da Internet, baina, aurreko denbora lerroa osatuz, ze izango litzateke informatika mundua, adibidez, emakume hauen ekarpenik gabe?

http://www.elconfidencial.com/tecnologia/2015-03-08/ocho-mujeres-que-marcaron-el-camino-de-la-informatica-tal-y-como-la-conocemos_723948/

2.- Iazko ikastarokideen posten artean, GURE ESKU DAGO PARADIGMA ALDAKETA POSIBLE EGITEA    aukeratu  dut, itxaropentsu ari delako egilea, garbi adierazten dituelako gaiaren zehar landutako ideiak eta utzi dizkigun bi bideoengatik  

3.-Atzera begirada botaz, euskal emakume aldarrikatzaileen artean, Jaizkibel konpainiaren historia aukeratu dut.. Nire ama eta izeba baten lagunen ahotik ezagutu nuen aldarrikapen honen historia eta ezin ulertu nabil oraindik zenbat gorroto pizten den parte hartzea eskatzeagatik soilik, festa bateko ospakizun “tradizionalaren” izenean, antropologo eta soziologoek hain garbi utzi dutenean behin eta berriro Alardeak irudikatzen duena ez zela inolaz ere gertatu Alarde tradizionalaren aldekoek irents arazi nahi diguten bezala. Eta plastiko beltza? Euskal Herrian XXI. mendean?

.
Bideo honek duen akats bakarra, nire ustez, Xabier Letek idatziriko abestiaren "hitz" bat. Musika eta edukia hain ederra izanez, eta Mikel Laboak hain sentsibilitate handiz eta ahotz gozoz kantatu, zergatik ez ordezkatu “gizona” hitza agertzen den bakoitzean “pertsona” hitzaz? Irabazi egingo zuen poesiak eta letraren esanahiaren indarrak. Ze pena!

4.- Eremu hezitzaileetan erronkak Curriculumean zentratuko nituzke. Historian zehar eta gaur egun emakumeek giza garapenari eginiko ekarpenak ikusaraziz, erreferente positiboak bihurtu gure ikasleentzat eta ekarpen horiek ezkutatzea lortzeko erabili diren estrategiak identifikatzeko eta desaktibatzeko bidea eginez.

Curriculum aipatzerakoan, curriculum erreala esan nahi dut, ematen dena, liburuetan agertzen dena, adibideak jartzeko ohi duguna, komunikatzeko erabiltzen dugun hizkuntza eta abar. Baina baita curriculum ezkutua ere, Hezkuntza Proiektuan edo Hezkidetza/Elkarbizitza Planean agertzen diren ildo estrategikoen kontra doana errealitatean, hainbat kasutan konturatu gabe hausnarketarik ez dagoelako, baina beste askotan paperan idazten direlako esaldi politak errealitatera eramateko benetako ahaleginik gabe.

.