HEZKIDETZAN ESKU HARTZEN talde-bloga: Emakumeak jaietan

2019/11/17

Emakumeak jaietan

Emakumeek euskal gizartean eremu publikoan duten parte-hartzea, fenomeno guztiz berria denik esan ezin daitekeen arren, gero eta handiagoa da erabili beharreko espazio publikoetan eta bete beharreko rol-motetan.

Ekitaldi kolektibo publikoetan, hala nola jaietan eta aldarrikapenetan, emakume gehiago egoteak ikerketa-eremu interesgarria ematen digu generoa aztertzeko, gizarte-harremanak eta -portaerak eratzen dituen aldetik.

Ekintza horietako bakoitzean sustatzen den identitate kolektiboak generoaren definizio bat du, eta emakumeek egintzen garapenean betetzen dituzten roletan zehazten da. Generoaren definizioa ama eta emaztearen paperak bakar eta esklusibo gisa esleitzearen ondorioz sortu ohi den eredu menderatzaileari erantzun diezaiokete, edo emakumearen definizio soziala kontsumo-gizartearen garapenak dakartzan aldaketa-egoeretara egokitzen duten eredu berriei. Prozesu horrek dakartzan bizimodu berriak hiri-ingurunean eta belaunaldi gazteenetan sartzen dira nagusiki, eta emakumeen parte-hartze publikoa baldintzatzen du nortasun-erreferente desberdinak sortzeak eta eredu tradizionalaren ordezko genero-diskurtsoak objektibatzea ahalbidetzeak.

Hori dela eta, Unaik blogean esaten duen bezala, zer nolako jaiak nahi ditugu? Tradizio androzentristarekin jarraitzen duten jaiak edo parte-hartze berdintasunean oinarritutako jaiak, bai maila instituzionalean bai partikularrean?

Nire uste apalean argi dago jaiak edozein direla ere, emakumeen zein gizonen parte-hartzea batu behar dutela. Tradizio matxistekin hautsi behar dugu, non etxera baztertzen gaituen. Horren adibide dira txokoak, elkarteak, hondabirria jaiak, duela gutxi arte antzarak Lekietion, eta ikusle soilak garen hainbat gertakari.

Egia esan behar badut, nire herrian, Portugaleten, hainbat urte daramagu edozein indarkeria mota jasaten duten emakumeek, kasu horietan, laguntzeko bereizgarria duten lekuetara jo dezaketela. ...Jaietan mutilek nola jokatu behar duten azaltzen duen dekalogo bat argitaratzen den bezala, jazarpenik sentitu ez dezagun, emakume batengana hurbiltzeko modu zuzena dela esango dugu. Hori guztia, edozein indarkeria mota desagerrarazteko asmoz.

Aitortu behar dut aste honetan konturatu naizela zenbat tradizio androzentrista ditugun Euskal Herrian. Horregatik uste dut premiazkoa dela gizartea heztea, ez bakarrik horrelako gertaerek eragiten duten genero-indarkeriaren alderdian, baizik eta gure jaien parte izan beharko luketen aniztasun sozial, kultural eta sexualean. Izan ere, Begoña Ibarrolak ospakizunetan dioen bezala, karga emozional eta afektibo handia dago. Ba goazen afektibitatean heztera, aniztasunean eta aniztasunaren errespetuan. Gure jai eta ospakizunetan gizarte ireki, tolerante eta berdintasunezko baten aurrerapenak islatzea lortu nahi dugu.