IDENTITATEEI BURUZ HAUSNARTZEN

                               IDENTITATEEN GARAPENA. GAKOAK.

Identitateak eraikuntza sozialak dira, komunitate batekin lotzen gaituzte eta desberdintasun bat baietsiz eraikitzen dira. “Hainbat elementu komun dituen giza talde bateko kide izatearen sentipena da, benetakoa edo irudizkoa” (Vieytez, 2011) eta “sentipen horri esker bagara eta ulergarriak gara guretzat eta besteentzat” (Coll- Planas, 2010).

cear-euskadi

Gaiari buruz laburpena

Aste honetako gaia ”Identitateen garapena. Gakoak” da.

Printzipioz, definitzeko zer den identitatea, ikuspuntu desberdinak daude, besteak beste:

Identitatearen eraikuntza jasotzen dira gizon edo emakume izatea zer den agintzen duten mezuak, arauak. Prozesu hau oso konplexua da, alderdi biologikoak, sozialak, kulturalak, psikologikoak eta baita ere politikoak barneratzen ditu eta.

Identitatea eraikuntza pertsonala eta banakakoa da, baina baita eraikuntza soziala ere.

Ikuspegi psikologikoek  diote identitatearen garapena haurtzaron hasi, nerabezaroan garrantzitsua bereziki, eta bizitzan zehar jarraitzen duen zeregina da.

Bi motako identitate bereizten dira:

• Genero-identitatea: Genero estereotipo eta rolei lotutako eraikuntza sozial eta kultural bat da
• Sexu-identitatea: Baldintza biologikoetan oinarritutako identitatea

Generoa hitz egiterakoan genero adierazpenak aipatu behar ditugu:

Gure jendarteak maskulinotzat hartzen du estereotipo jakin bat, eta femeninotzat bestelako bat. Bitarte horretan denetik dugu: emakumezkoa indartsuak, gizonezko lumadunak (gay izan edo ez izan)

Raquel (Lucas) Plateroren hitzetan genero adierazpena hau da:

“eremu social zehatz batean, genero-identitatearekiko adostasuna (edo adostasuna-eza) erakusteko modu ezberdinak”

Bestalde, askotan genero eta sexua baliokidetzat hartu eta nahasten dira.

Aurrekoa kontuan izanda identitateak anitzak dira, eta horiekin, hiztegi berria:

Zisgenero	Hirugarren generoa	Poligeneroa
Zisexual	Ageneroa	Pangeneroa
Transgenero	Intergeneroa/Intersexuala	Sasi-gizona
Transexuala	Androginoa	Sasi-emakumeak
Trabesti	Bigeneroa	Trans
Cuirgenero/queergenero	Genero jariakorra

Argi dago, genero-identiatea eta genero-adierazpena ez dela gauza bera.

Genero-identitatearen garapena aztertzen bada, teoria asko daude besteak beste:

• Psikodinamismoa
• Gizarte-ikaskuntza
• Kognitibotasun aktiboa
• Faktore anitzak
• Konplexutasuna

Identitatea, genero-identitatea zer den eta bere garapenen inguruko teoria ezbedinak azpimarratzen dutena kontuan izanik, azpimarratu nahi dugu horrek guztiak gizartearen eraikuntzarekin, gizarte-ereduarekin eta egiten dugun hautuarekin zer ikusia duela.

Identitateen garapena ardatza hartuta, jendearen eraldaketarako subjektu-kategoria da gakoa. Zer nolako jendartea nahi dugu?. Pertsonak objetu bihurtzen dituen jendartea edo pertsonak subjektu askeak eta eraginkorrak osatutako jendartea?

Gaur egun, besteak beste, Teoria Querrek genero-identitatea kolokan jartzen du, aldi berean “emakume” eta “gizon” subjektu-kategoriak ere kolokan jartzen ditu, sistema bitarra gainditzeko asmotan.

Identitateen garapena prozesu sortzailea da, eta sortzailea den aldetik zalantzan jartzen ditu kultura-modu batzuk, tartean eskolarenak. Identitateen garapenean askatasunaren alde apustu egitea ez da soilik tolerantzia eta identitate anitzen inguruan dauden sinesmen faltsuak desegitea eta zapalkuntza-jarreren kontra jotzea, horren instituzionalizazioa haustea ere bada. Apustu politikoa da.

Gaiari buruzko balorazio pertsonala

Erraza  ematen du,  baina nahiko gai zaila da, batez ere gaur egunean, gauza guztiak sailkatzen ditugulako. Gauza bat da edo beltza edo zuria, tartean ez dago ezer.

Non daude grisak?. Eremu honetan desagertuta daude eta zerbait agertzekotan, orduan eztabaida sortzen da.

Beraz, gizakiak sailkatzeko bide asko daude, baina ez dugu ahaztu behar,  gizakiekin lotuta dagoela identitatea.

Horrez gain, genero hitz egiten denean,gaur egunean nahaste handia dago.

Genero-identitatea,  esterotipo eta rolei lotutako eraikuntza sozial eta kultural bat delako.

Hemen ere bi talde maskulinoa edo femeninoa eta tartean??????.

“Nork erabakitzea zer izan nahi duen.”

 Nork ipintzen du mugak generoak bereizteko?

Argi dago identitatearen garapena askea izan behar dela, mugarik gabe, bakoitzak erabaki behar du zer izan nahi duen. Bakoitzaren izaera, errealitatea   errespetatu behar da, ezer inposatu gabe eta

Horrez gain norbere eta besteen errealitatea eraldatzeko bideak jorratu.

“Gizarte-egitura aldatzeko, genero-sistemarekin apurtuz, lagungarria da feminista batzuek egiten dituzten ekarpenak eta ikuspuntuak. Generoa ez da “ garena” (kulturak finkatutako identitatea aldaezinak, maskulinoak edo femeninoak), batez ere “egiten duguna” da(Stolcke, 2003), gizarte-praktika sozialak, zein banakakoak, gorputz-dimentsioa oinarria izanik (Connell, 1995; Esteban, 2004). Generoa, zentzu horretan, “egoteko modu bat da eta ez “izateko” modu bat. Ikuspuntu horrek laguntzen du esperientziari kutsu esentzialista kentzen. Generoa ulertzeko modu hau ere sexu-orientazioarentzako aplikagarria da, hau da, identitate egonkorra izan beharrean, hautua izan beharrean, bizitzan egoteko modua da”.

Heziberri 2020ko proiektutik jaso identitateen garapenaren inguruan islatzen duen esaldiren bat eta bere garapena bermatzeko curriculum ezkutuan kontuan hartu beharko genukeena aipatu.

Hona hemen zientziarako konpetentzia  eta identitateen garapenaren inguruan isladatzen duen  esaldiak:

Zientziarako konpetentzian. (236/2015 Dekretua ):

Jakintza eta metodologia zientifikoa modu koherentean, egokian eta zuzenean erabiltzea sistema eta fenomeno naturalak interpretatzeko, eta aplikazio zientifiko-teknologikorik esanguratsuenak erabiltzea hainbat testuingurutan, errealitatea ebidentzia zientifikoaren ikuspegitik ulertzeko, eta bizitzako alor eta egoera guztietan erabakiak arduraz hartzeko.

Konpetetziaren garapena bermatzeko irizpideak:

•   Lantzen den jakintza genero-estereoptipoak apurtzeko diseinatuta dago edo kanpoan daude?.

•   Lantzen den jakintzak genero-identitatea kontuan hartzen du?

•   Lantzen den metodologia zientifikoak genero-identitatea kontuan hartzen du?

•   Bizitzako alor eta egoeretan identitate-aniztasuna islatuta daude edo kontuan hartze da?

•   Testuinguruek identitate-aniztasuna islatzen eta sustatzen dituzte

Horrez gain, dekretu berrian, aipatzen da:

Eskolako bizikidetza egokia izango bada, hezi beharra dago bake positiboan, giza eskubi- deetan, justizian, elkartasunean eta inklusioan. Hezkuntza-eskumenak dituen sailak Ikastetxeko Hezkuntza Proiektuak sustatuko ditu –bakearen kulturari eta genero-indarkeriaren prebentzioari buruzkoak–, kulturen, generoen, eta sexu-orientazioaren aniztasuna eta gizonen eta emakumeen arteko aukera-berdintasuna, elkarrizketa, garapen emozionala, gatazkak modu baketsuan kon- pontzeko estrategiak, eta hezkuntza-komunitateko kide guztien eskubideak eta betebeharrak.

Aipatu itzazu zure inguru hurbilean genero-identitateen inguruan emandako aurrerapenak. Hori egiteko, ze sinesmen faltsu desegin behar izan dira? Ondorioak.

Azken bolada honetan ematen du genero-identitatearekin lotutako gaiak superatuta daudela baina oraindik topa ditzakegu hurrengo berriak:

“Emakume kirolari baten gorputzeko mus- kulo landuak ikusten dizkigutenean, ‘mas- kulinizatu’ egin garela pentsatzen dute askok” (Naroa Agirre, pertika-jauzian Espainiako recordwoman)

“Maila handiko kirolari emakume askok lehiatzeko makilatu egiten dira, maskulino- ak deitzeko beldurra baitute” (Matilde Fon- techa, Filosofian eta Heziketa Zientzietan doktoreduna)

Hona hemen genero-identitatea lantzeko materiala