Festa, iraultza feministarako espazio

Festak bizitzaren erdigunean daude: aste osoa lanean eman eta gero, espero duzun asteburua datorrelako, eguneroko monotonian parentesia izan daitezkeelako. Baina horretaz gain, ideia eta baloreen munduarekin lotuta daude, herriaren nortasunarekin, gizarte egiturarekin eta genero sistemekin; bestela esateko, pertsonen arteko harremanekin oro har, eta emakume eta gizonen arteko harremanekin bereziki.

Antropologia feministak oso argi du: festak eta ospakizunak ez dira gizartean ematen diren eszenifikazio soilak, kultura- adierazpen sendoak baizik. Margaret Bull antropologoaren hitzetan “jaietan gertatzen dena, gizartean gertatzen denaren isla da”.

Honi lotuta, astean zehar landutakoarekin osatutako akrostikoa da ondokoa:

IIiiiiiiiiJarrera

IIiiiiiiiAniztasuna

IIiiiiiiiiIraultza

IIiiiiiiiParte hartzailea

IIiiiiiiiAukera

AldarRikatzailea

iiiiiiiFEminista

iiiiiiiiiKultura

iiiiiiiiiIdentitateak

iiiBerDintasuna

iiiiiiiiJEndarte

MoreA

iiiiiiiiiKritikoa                                                               

Iazko ikastaro kide baten post-a aukeratzeko momentuan, hainbat ikastaro kideren ekarpenak irakurri ondoren, Neu Nabigatzera-ren post-a gomendatzen dizuet: Jaiak guztionak guztiontzat

Jaiak eta ospakizunak hezkidetzaren ikuspuntutik lantzeko baliabide moduan, aipagarria iruditzen zait mugimendu feministak egiten duen lana. Udan Euskal Herri mailan eman den eraso bakoitzari emandako erantzuna ikustea besterik ez dago, erantzun erabat indartsuak, "beldurra aldez aldatuko dela" aldarrikatzen dutenak. Erantzunez gain, aurrez egindako lanketak ere hor daude. Honen adibide, herrian jaiei begira prestatu genuen bideo hau (Lasarte- Moria): 

Garrantzitsua da baita ere, ohitura ezberdinen jatorria aztertzea eta honakoa zalantzan jartzea, honek transmititzen dituen baloreak kolokan jarri zeta ohiturak berrasmatuz, finean, eraikitakoa deseraikiz.

Honi jarraiki, eremu hezitzailean aurkezten zaizkigun erronkak neureganatzen ditut: sexu- genero sistema erreproduzitzen duten euskaltasun ereduak era kritikoan aztertzeko beharra batetik, eta sexu- genero sistematik harago dauden egoera berriak, euskal gizon eta emakume eredu anitz eta modernoak erakusten dituztenak, haien arteko harreman berdinkideak sustatzen dituztenak aurkezteko, bestetik.

Erronka hauei begira, aurrera pauso txiki batzuk ematen direla esan nahiko nuke, horrelakoak ikusita, esperantza txiki bat sortzen baitzait: Mari Domingi ez da Olentzeroren emaztea eta betaurreko moreak janzten ditu!