HEZKIDETZAN ESKU HARTZEN talde-bloga: HEZKUNTZA, BAKEA LORTZEKO TRESNA

2021/03/13

HEZKUNTZA, BAKEA LORTZEKO TRESNA

Gatazkak gure bizitzaren zati dira, eta pertsona gisa hazten eta garatzen laguntzen digute.

Gatazka bat sortzen denean, liskarra, borroka edo eztabaida izaten da, eta parte hartzen duen alderdietako bat besteari gailentzen saiatzen da.

Oro har, gatazka zerbait txarrarekin, negatiboarekin eta indarkeriarekin lotzen da. Baina, berez, gatazkak ez dira zerbait ona edo txarra konpontzen baditugu. Arazoa ez da gatazka, baizik eta gatazka konpontzeko modua eta alternatibak.

Sarritan, norbaitekin gatazkan murgilduta gaudenean, gugan emozio negatiboak agertzen dira, hala nola amorrua, frustrazioa, etsipena, tristura edo errua. Zenbat eta larriagoa izan gatazkaren larritasuna eta zenbat eta luzaroago konpondu gabe iraun, orduan eta biziagotu egiten dira emozio negatiboak. Gatazka bat ekiditen badugu edo konpontzen ez badugu, gure barruan arazoa “enkistatu” egiten da, eta gero eta bola handiago bihurtzen da, gure osasun fisikoari, mentalari eta gure harremanei eragiten diena.

Gatazka eta indarkeria bi gauza desberdin dira, nahiz eta maiz nahasten diren. Hainbesteraino iristen da nahastea, oso ohikoa baita gerra-gatazkaz hitz egitea, gerrak indarkeriaren adierazpen muturrekoa besterik ez direnean. Indarkeria ez da gatazka bat konpontzeko modu bat, kontrakoa baizik.

Gatazkek ikasteko eta hobetzeko aukera ematen digute. Beraz, gatazkak konpontzeko trebetasunak ikastea beste edozein irakasgai ikastea bezain aberasgarria eta hezigarria da.

Hezkuntza bakerako tresna da, mundua aldatzeko armarik indartsuena.

Hala ere, haurrek hezkuntzarako duten eskubidea ez da bermatzen herrialde guztietan, are gutxiago gatazka armatuetan murgildutako gizarteetan. Save the Children-en arabera, sei umetik bat gatazka-eremuetan bizi da. UNICEFen arabera, Lehen Hezkuntzako 39 000 000 haur ez dira eskolara joaten gatazka armatuak jasaten dituzten herrialdeetan.

Munduan eskolatu gabeko biztanleriaren zati bat gatazka armatuetan bizi diren edo horregatik etxetik atera behar duten haurrak eta gazteak dira. Irakasle eta ikastetxe faltagatik, haur eta gazte horiek ez dute hezkuntzarako sarbiderik, eta, azkenean, galdu egiten dute ikasteko eta hezteko interesa. Horietako askok lan egin behar dute beren beharrak asetzeko eta familiei laguntzeko, lana eta hezkuntza bateraezinak izanik.

Eskolara ez joatearen ondorioz, haurrak eta gazteak babesik gabe gelditzen dira. Aukerarik gabe, talde armatuak aukera bihurtzen dira haientzat. Beraz, batzuk beren borondatez sartzen dira talde armatuetan; beste batzuk, berriz, soldadu bihurtzera behartuta daude. Horrela, indarkeriaren biktima bihurtzen dira, eta txikitatik indarkerian hezten dira.

Unicefek esanetan, haur eta gazte hauek zailtasun handiak dituzte indarkeriaren espiraletik atera eta etxera itzultzeko:

Taldean edo indar armatuan beren nortasuna garatzen duten urteak igarotzen direlako, eta ingurune hierarkikoan eta indarkeria-ingurunean bizitzen ikasten dutelako.

Ez dakitelako non dauden beren familia eta komunitatea, eta, azkenean topo egiten dutenean, familiak baztertu egiten ditu iraganaren ondorioz; izan ere, haurrak erasotzeko edo ez onartzeko beldur dira, kanpoan izan diren seme-alabekin itzultzen direnean.

Ezin izan direlako eskolara joan, eta, ondorioz, etorkizun hobea izateko aukerak asko murrizten direlako.

HAUR SOLDATU GEHIAGO EZ!

Horrela, gizarte horietan eskubideen urraketa, pobrezia, indarkeria eta gatazka iraunarazten dira.

Gatazkaz hitz egiten badugu, bakeaz hitz egin behar da ezinbestean. Hezkuntzak haurrak eta gazteak gatazka armatutik aldentzen ditu, eta bakea eraikitzeko bizi-aukerak eta tresnak ematen dizkie. Hezkuntzak giro babeslea sortzen du gatazka armatuko eremuetako ikasleentzat.

Gomendatu nahi dut Gorettik egindako ekarpena gatazkari buruz genero-ikuspegitik hitz egiten duelako. Gorettik dio: “Patriarkatuak gerrarik eza gisa ulertu du bakea, baina emakumeen kontrako biolentzia da araua sistema honetan, egiturazkoa baita…. Gainera, gizonezkoek gobernatzen dute, beraiek ezartzen dute norma biolentziaren bidez eta emakumeen sumisioa eza litzateke gatazka.”

Gizonen eta emakumeen arteko botere-desoreka munduko gatazka guztien kausa da, eta botere hori neurriz kanpo erabiltzea gaixotasun gisa hartu behar da. Hala amaitu zen gaur Kazaja de Almaty hirian egin den Eurasiako Komunikazio Foroaren azken saioa.

Foro horretan, Elaine Conkieviich-ek, NBEko Erdialdeko Asiako ordezkariak esan zuen: "Emakumeak erabakiak hartzeko prozesuan sartzen ez baditugu, botere- eta desberdintasun-desoreka hori izaten jarraituko dugu, gatazka guztien erroa baita". "Etxeko indarkeriaz edo munduko basakeriaz ari garenean, botere-harremanez ari gara, eta botere-harreman horiek berdindu arte ez dugu bakerik izango munduan edo etxean".

Eta Santosh Shah nepaliak gehitu zuen: emakumeengan botereaz abusatzen duten gizonek gaixotasun bat dute. "Emakumeek jasaten duten desberdintasun-tratua, bortxaketak, tratu txarrak eta esklabo gisa tratatzea munduko gaixotasunik handiena da".

Eremu hezitzailean erronka nagusia gatazkan bizitzen erakustea eta gatazkarako heztea izango da.

Honako gai hauek dira kontuan hartu beharrekoak:

Gatazken mitoak desmuntatzea: gatazka ez da negatiboa, egoera gatazkatsuari erantzuteko gure modua da negatiboa; gatazka indarkeriarekin lotuta dago eta oldarkortasunez eta liskarrez konpontzen da; inplikatutako alderdiek ez dute erantzukizunik gatazkan.

Gatazkari ikuspuntu positiboa ematea: hau da, gatazka, justizia handiagoa lortzeko bidean, gizartea eta giza harremanak eraldatzeko modu bat dela ulertzea; aukera hezitzaile gisa hartzea, bestelako harreman motak eraikitzen ikasteko, eta, halaber, bizitzarako prestatzea, bakoitzari dagozkion eskubideak indarkeriarik gabe aldarrikatzen eta errespetarazten norberak ikas dezan.

Gatazkak aztertzen ikastea eta haien konplexutasunaz jabetzea: irakasle, familia zein ikasleei jarraibideak eskaintzea, egunerokoan sortzen diren gatazkei aurre egiteko eta konponbidea bilatzeko.

Irtenbideak aurkitzea: gatazka konponbide ez-bortitzaren bidez konpontzeko eraginkorrak izango diren irtenbideak ematea.

Genero-ikuspegia sartzea gatazken azterketan eta konponketan.

Gizagune Fundazioak sortutako materialak, ikastetxeko Elkarbizitza Positiboa lantzeko gomendatu nahi ditut. Gizagunek bost material argitaratu ditu, Lehen Hezkuntzako hiru zikloei eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako bi zikloei dagozkienak.