Hizkuntza komunikazioa

Euskarak genero gramatikalik ez daukala pentsatzen du askok, ondorioz, ez dela sexista, baina beste modu batzuetan agertzen da genero bereizketa. Baina gizon, ezkondu eta langileentzako sortutako jendarte batek, patriarkatu horren kutsadura du alderdi guztietan, baita hizkuntzan ere.

Susmo eta aurreiritzi asko dago hizkera femeninoaren inguruan. Honi buruz hitz egitean dauden usteak hauek dira, Cameronen arabera:

• Etorririk eza (hitz egitean emakumeek ez dute gizonezkoek duten jariotasuna).
• Esaldi amaitugabeak (emakumeek hizketa informala darabilte, ahozko komunikazioa dute oinarri).
• Hurrenkera logikorik gabeko hizketa (pentsamendu logiko-matematikoa gizonezkoena denez, gai batetik bestera “saltoka” hitz egiten dute emakumeek).
• Galdera doinuko baiezkoak (auto-estimu baxua berriro ere, besteen onespena behar dute emakumeek bere hizketarekin jarraitzeko).
• Gizasemeek baino gutxiago hitz egitea (bere sexu/generoari “dagokio” hitz egiten egon beharrean entzutea, rol pasibo-hartzailea “beraiena” den heinean).
• Konpetentziazkoak baino kooperaziozko estrategien erabilera (konpetitibitatea balio maskulinoa omen da, arlo publikoa maskulinoa omen den bezala).

Ikus daitekeenez, hizkera femeninoaren ezaugarri hauen atzean pentsamolde patriarkala/androzentrikoa agertzen da, rol femeninoa eta maskulinoa zehatzen dituena, bakoitzari portaera eta balio jakin batzuk emanez, sexu/genero bereko pertsona guztiak arau orokortzaileen bidez berdindu nahian.

Amelia Barquinek honela hitz egiten du hizkuntza eta sexismoaren inguruan:

Noiz hasi zinen hizkuntzaren erabilera sexista aztertzen?

Feminista naizen aldetik, beti interesatu izan zait gaia, beti aztertu dut nire inguruko errealitatea, beti izan naiz zorrotza ikusi eta entzun ditudan gauzekin. Gaztetan, ikusten nuen haurrekin hitz egiteko garaian oso modu ezberdinean jokatzen genuela haur hauek neskak edo mutilak zirenean. Gaztelaniaz askotan agertzen zen generiko maskulinoaren gaia. Euskaraz desberdina zen; esaten zen euskaraz ez zegoela erabilera sexistarik, baina apur bat sakonduz gero, ikusten da ez dela horrela. Batez ere horrek erakarrininduen. Duela 15 urte gaia sakonago jorratzen hasi nintzen. Geroago, aukera izan nuen EHUko Berdintasunerako Masterrean parte hartzeko, eta han hizkuntzaren erabilerari buruzko modulu bat eman nuen.

Esan al dezakegu hizkuntza bat ez dela berez sexista?

Bai, kontu honen inguruko ikuspegia aldatu egin da. Lehen esaten zen hizkuntza batzuk besteak baino sexistagoak zirela, eta ranking moduko bat egin zen: gaztelania oso sexista zen eta euskara, berriz, apenas. Gerora ikusi da ez dela egokia hizkuntzei buruz honela hitz egitea. Erabilera da gakoa: erabiltzaileak aukeratzen du, hizkuntzak berak ez du ezertara behartzen.

Iturria: http://www.ikasbil.net/web/ikasbil/dokutekako-fitxa?p_p_id=56_INSTANCE_fLB1&p_p_lifecycle=0&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_col_id=column-1&p_p_col_count=1&articleId=495728&groupId=10138

Hiztegian bilatutako zenbati hitzei erreparatuz gero, argi dago, euskaraz ere, emakume eta gizonen arteko diferentzia nabarmena markatzen dela. Femeninoa den hitz bat azaltzeko orduan, azalpen eta lotura gutxiago egiten dituzte, maskulinoan egiten duten baino, adibide sinple bat emateko:

-          Emakume: iz. Sexu emeko pertsona, bereziki heldua dena.

-          Gizon: iz. Sexu arreko pertsona, bereziki heldua dena. 2. (herr.) senarra. 3. Ik.gizaki. GIZON(A) IZAN. Gizonari esleitu ohi zaizkion ezaugarri onen jabe izan. Hori da gizona izatea.

Eta gazteleraz ere horrelakoak agertzen dira. Esanguratsua da Mafaldak aldarrikatzen duen hau:

Beraz eskolan, lehenengo eta behin irakasleok gure hizkuntzaren eta gure hitzen garrantziaz konturatu beharko ginateke. Gure ikasleengan duen garrantziaz jabetu eta aldatzeko eta hobetzeko saiakerak egin.Argi dago ez dela eginbehar makala, baina gu izan behar gara eredu txikientzako. Beste erronken artean, liburu, ipuin, hau da erabiltzen dugun materialen hizkuntza eredua errepasatu eta horren aldatu. Edota materiala bera aldatu, beharrezkoa balitz. Pausu txiki hauekin aldaketaren lehenengo erantzunak ikusi ahal izango ditugula ziur nago.