2017/12/17

ZER JANARAZI, HURA IZAN

Aste honetan ikasi, ikusi, ikertu eta hausnartu dugunak hamaika buru hauste sortu dizkit. Lehendik ere askotan ibili nahiz gai honen jira-biran eta askotan amaitu dut sututa.
Egia da bai gure hizkuntza ez dela izatez sexista, baina bere erabilera sexista izan daitekeela egia da. Ikusi dugun bezala, gainera, bizi garen lurraldea eta bere egoera soziolinguistikoa kontuan hartuta, gaztelaniako hainbat esapide, hitz-joko eta erabilera nahasten ditugu euskaraz mintzatzean eta horrek eragina izan du gure hizkuntzari sexismo kutsua emateko.
Duela urtebete inguru arte, “politta” hitza emakumeentzat soilik erabili ohi nuen nik. Gizonezkoentzat “ederra, edo guapoa” erabiltzen nituen. Gizonei polit deitzea arraroa egiten zitzaidan. Baina egun batean, gizonezko batek azaldu zidan, polita hitzak ez duela generorik markatzen eta gizozenkoekin erabiltzea ere zilegi dela.  Banaketa hura ez nuen kontzienteki  egiten, baina haren azalpenen ostean ohartu nintzen nire hiztegiaren erabileraz. Harrezkero polita hitza bi generoei zuzentzero erabiltzen dut.
Aurreko asteburuan, Madriden izan nintzen, Txueka auzoan hartu nuen ostatu. Auzo horretan LGBT mugimenduko jendea bizi da gehienbat. Hori entzunda auzoa banderatxoz eta errebindikazio mezuz josita egongo zela uste nuen, baina ez. Auzo batetik bestera igarotzean ez duzu ia ezer ezberdinik antzematen. Auzoen arteko ezberdintasuna hizkuntzan antzeman nuen, gizonezkoek euren artean elkarri zuzentzeko  aditz modu femeninoa erabiltzen dute. Lehendik entzuna nuen erabilera horren berri, baina harrituta geratu nintzen hala ere, sekula ez bainuen errealitatean ikusteko aukerik izan.

Ikusiak ikusi, hauxe da nik sortutako memea:



Gure hitz egiteko modua, buruan dugun pentsamendua eta sinesmenaren isla dela argi dut. Nola hitz egin nahi dugun kontziente bagara, gure barne ideiak alda ditzakegu. Baina hitz egitea inkontzientea badugu, eta harreta berezirik ez badugu jartzen,  gure barneko ideietan oinarrituta irteten zaigu. Baina nork sartu dizkigu ideia horiek? Gizarteak sartu nahi izan dizkigun deiak ditugu barnean, neurri txikian edo handian, baina ideiak manipulatuta ditugu guztiok. Nire aburuz, horren ondorio da gure hizkuntza sexista izan ez arren, bere erabilera sexista izatea posible izatearen errealitatea.  Ideia honetatik sortu  dut nire memea.


Ihazko postari dagokionez, berriz, Maite Antxustegiren hauxe aukeratzen dut. Lan osoa eta argia izateaz gain, bertan ageri den irudiarekin geratzen naiz. Irakaslea bere ikasleekin ari da femenino/masculino adizkiez. Ikaragarria iruditu zait hezkuntzaren barnean horrelako asakeriak egiten ditugula ikustea. Okerrena da, ez zaidala argazki zaharkitua irudizen, oraindik ere horrelakoak burutzen direla uste dut tamalez.


Gida ez-sexista aukeratu beharko banu Amelia Barkinek emakunderentzako idatzitako gida proposatuko nuke. Amelia irakasle izan nuen, eta bat egiten nuen bere ideiekin, hark ere argi zituen bere ideiak eta egitekoak eta bere ideietara atxikitzen gintuen ikasleok ere. Gida honen berri banuen lehendik  eta osoa iruditzen zaidalako aukeratu dut. Hasierako sarrerak gogoetarako bidea irekitzen du eta gaiarekin hasiera batean bat ez daudenak inguratzeko ere baliagarria dela esango nuke. Gomendagarria.


Aurreko puntu guztiak gogoan hartuz, eta lotuz, erronka asko ditugu burutzeko. Dena den nagusiena, kontzientzia sortzea dela esango nuke. Konformismoan bizi gara, aldaketarako, aurrera-biderako interes berezirik erakusten ez duen herritar ugari dago; hori horrela, kontzientziaz jokatzen duten herritarrak behar ditugu aurrera ekiteko. Beraz, nire aburuz, erronka zailena, eta beharrezkoena hauxe dugu. Dugun errealitateaz ohartu, hausnartu eta batera egin behar dugu aurrera. Kukai dantza taldearen hitz joko batean irakurri nuen “Biziraupena bakarkako borroka da, baina eboluzioa taldelana”, eta kasu honetarako oso aproposa iruditzen zait. 


iruzkinik ez:

Argitaratu iruzkina