GUNEAN, GUREAN, GU ERE HAN!

     Emakumeen parte-hartzea dela eta, hainbat hausnarketa burutu ditut aste honetan zehar. Hona hemen egin dudan laburpentxoa.

        Hona hemen leloa ulertzeko azalpentxoa. Leloak atzean hiru adiera ditu.

Gunean: Emakumeok ere tokia behar dugulako adierazpenak egiteko

Gurean: Gure gunea behar dugulako, emakumeon guneak sortu behar ditugu indarra geuk hartzeko. Edo eta gizonezkoen gune gisa ulertzen ditugunak ere gure sentitu eta bizi behar ditugulako.

Gu (e)re han: Guk ere gunean egon behar dugulako, gu ere gunean izango garelako.

       Ihazko postak behatuz, berriz, bi posten artean hautatu ezinda geratu naiz. Beraz, bihar jarri ditut zuen eskura. Leire Garrorenposta aukeratu dut  alde batetik, hezkuntzarako baliabide asnitzak eta baliagarriak eskaintzen dituelako. Bestalde, Maite Antxustegira posta ere osoa iruditu zait. Neu dantzaria izanik, ia astero kritikatzen dudan gaia da dantzaren eta emakumearen arteko gatazka, eta berak ere hauxe du hizpide bere postean.

Maiteren dantzarako gatazkaren bideari jarraituz sartuko naiz nire inguruan behatu ditudan aspektu interesgarrietan. Euskal dantzan, gizonen eta emakumezkoen dantzak daude:  gizonak gerlariak errepresentatu ohi dituzte, indarraren adierazle; emakumeen dantzan ogibideen adierazpenak izan ohi dira, hala nola, sare jostunak, sagar biltzaileak etab. Duela urte gutxi hasi dira emakumeak gizonen dantzak ikasten. Nire dantza taldean ere hasi ginen duela lauzpabos urte gizonen dantzak ikasten, baina ihazko urtera arte ez genituen jendearen aurrean dantzatu. Aurrerapen handia izan da guretzat, bai horixe! Dena den, oraindik ere, entzuten dugu ezin izango dugula gizonezkoek bezain ongi edo dotore dantzatu. Biologikoki giza gorputz biak ezberdinak direla jakina da, gizonezkoek izan dezaketen indar maximoa eta emakumeek izan dezaketena ez dira berdinak izango, ohartzen gara. Baina, kontu bat da hori horrela izatea, eta bestea, hori aurpegiratzea. Dena den, orain ez nator hori eztabaidatzera. Emakumeok gizonen dantzetan sartu garela aipatu dut bai, baina gizonak oraindik ez dira emakumeok errepresentatzera heldu. Pena. Hau ote berdintasuna? Aurrera goazela pentsatu izan dut sarri, baina zihur al gaude hau berdintasuna lortzeko bidean egin den urratsa dela. Ez ote bada, euskal dantzetan mutilen gabeziari buelta emateko aurkitu dugun bidea? Bakoitzak hausnartu dezala eta atera ditzala bere teoriak.

        Emakumeok bizi dugun errealitateari buelta emateko indarrra sortzeko, baliabide onena ereduak erakustea da. Hezkuntzako baliabide egokiena ere horixe dela uste dut, lehenik ereduak erakustea (interes horiek ere berena egin ditzaketela ikusteko), eta bigarrenik guneak eskaintzea.

Dantzaren kasuan, irakasleei eta ikasleei egungo ereduak erakustea litzateke bidea.  Hona hemen Oier Arabaolazak idatziriko “Emakumeakeuskal dantza erritualetan:gertatzen ari dena” artikulua. 

(Deba 1967, San Roke eguna)

      Dantzaren arloaz gain ere berdina egin beharko litzateke. Nesken interesak azaleratu behar dira, euren buruen interesak ezagutzea ere ereduak erakustearekin batera doala uste dut. Haur nintzelarik inguruan futbolerako eta saski baloirako bidea erraz irakatsi ziguten. Eskupilotarako bidea ere bazegoen, baina adin batetik aurrera eten egiten zen emakumeek pilotan jarraitzeko aukera. Nik patinak gustuko nituen, baina inon ez zitzaigun horretarako gunerik eskaintzen. Kick boxinga ere gogoko nuen, baina ez zegoen gunerik ez eredurik. 16 bat urterekin hasi nintzen neure gogoko aisialdirako bideak nire kabuz aurkitzen. Adin horretan ahaldunago bilakatu nintzen eta horrek eman zidan gogoa eta indarra neure nahiei ekiteko.

     Kontuak kontu, aska ditzagun gure interesak, eraiki ditzagula intereseko guneak, eta izan gaitezen etorkizunekoen eredu.