Zer da identitatea? Prozesu konplexua da, alderdi asko barne
dituena: biologikoa, sozialak, kulturalak, psikologikoak eta politikoak. Nork bere burua, txikitatik, sentitzeko
duen modu pertsonala da. Eraikuntza pertsonala da, baina baita soziala ere. Norberak
bere buruaren zentzua garatzen du, alde batetik bere esperientziekin eta
bestetik, harremanek eta kulturak emandako balio eta arauetatik.
Genero-identitatea eta sexu-identitatea ez nahastearekin adi
egon behar gara. Coral Herrerak hórrela bereizten ditu: Sexu identitatea balditza biologikoetan oinarritutako
identitatea da, haur bati bere genitalen eta ezaugarri fisiologikoen arabera
ematen zaio lehena (…) . Genero-identitatea, aldiz, genero estereotipoei lotutako
eraikuntza sozial eta kultural bat da. Gizateria bi talde handitan sailkatu da:
maskulinoak eta femeninoak (…) Kontzeptu artifiziala da, ordean, gizonezko oso
maskulinoen eta emakumezko oso femeninoen artean askotariko nortasun sorta
zalaba dagoelako”. Coral Herrera idatzitako “Bodas
diversas y amores querr” liburua niri liburu bilduman sartu eta tartetxoa
dudanean irakurtzea pentsatu dut.
Ikasketa feministen ondorioz, identitate anitzak mahaiganeratu dira: Zisgeneroa, zisexuala,
transgeneroa, transexuala, trabestia, queergeneroa, hirugarren generoa,
ageneroa, intergeneroa, androginoa, bigeneroa, genero jariakorra, poligeneroa,
pangeneroa, Trans eta sasi-gizon/sasi-emakumea.
Gure kulturan hausnarketa sakona egin behar dugula argi
dago. Zer nolako jendartea nahi dugu? Pertsonak objektu bihurtzen dituen
jendartea edo pertsonak subjektu askeak eta eraginkorrak osatutako jendartea?
Gure cultura honetan, pentsamendu
filosofiko nagusiak ez du lagundu subjektuaren eraikuntza marko aske batean
izan dadin. Aristoteles, Aquinoko Tomas, Descartes…
Heziberri 220ren ustez identitatearen garapena zeharka landu
behar da. Beraz, konpetentzia guztietan landu behar den zeozer da.
Beste urteetako
ikastarokideen ekarpenak irakurriz, Amaia Chuecaren hau
izenburua irakurri dudanetik liluratu nau. Abestia oso aproposa iruditu zait, izan ere,
pertsonen identitate garapena hegoak ebakitzen egon gara betidanik. Baina hórrela,
ez zen gehiago “txoria” izango. Ez dugu bakoitza bere identitatea garatzen
utzi, eta kaiola baten barruan bizi izandako pertsona asko egon dira eta daude
munduan.
Heziberri 2020
identitatearen garapenari buruz hitz egiterakoan, hau aukeratu dut:
“Pertsonei egokitutako
testuinguru bat sortu behar da, desberdintasunei erantzuten diena eta talderik
edo pertsonarik ahulenei babes eta laguntza zehatzak emango dizkiena. Hezkuntza
inklusiboak aniztasunaren adierazpen guztiak hartzen ditu aintzat: hizkuntza,
kultura, gaitasunak, sexu-orientazioa, generoa eta baliabide sozioekonomikoak.”
Hau
bete ahal izateko enpatia da beharrezkoa dugun lehenengo gauza. Beste alde
batetik, irakasleak, gurasoak, ikasleak, hezkuntza komunitate osoaren gainean
informazioa eta formakuntza bermatu behar da.
Ikasketa
feministek egindako identite anitzen sakontzea oso garrantzitsua iruditzen zait
gizartean dauden sinesmen faltsuak desikasteko. Ez gara edo gizonak edo
emakumeak, identitate asko daude. Pixkanaka gizartean bada sinesmen hau
aldatzen ari denaren kutsu bat, baina lan aski egiteke dago oraindik.
Azken
egunetan Ekairi
gertatutakoaren berri euki dugu. Gazte honek bere buruaz beste egin zuen 16
urterekin, presio sozialak sortutako desegonkortasunagatik. Gurasoek esan zuten
moduan: Azkena izan dadila espero dugu. Baina horretarako gure gizartearen
patriarkatua apurtu eta bide berriak zabaldu behar ditugu.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina