PERTSONAK ADINA IDENTITATE

Irakurgaian zehar hainbat dira atentzioa deitzen duten esaldi edo gogoetak. Jule Goikoetxeak azpimarratutakoak indar handia duela iruditzen zait eta sistema kapitalistaren indargune edo arma potentea bilakatzen da genero eraikuntza bitarraren afera hau "gero eta kapital desberdinagoak, hots, kultura maila, diru-sarrera eta prestigio diferentzia handiagoak egon klase sozio-ekonomiko, genero-sexu eta atzerritar-bertakoen artean, orduan eta des-demokratizazio sakonagoa; eta gero eta des-demokratizazio sakonagoa, orduan eta indartsuagoa patriarkatua eta kapitalismoa" Ondorioa? emakumeon zapalkuntza eta pobre, gutxitu eta deslegitimatutako jende muntzo horren hondoratzea.

Baina oraingoan, Coral Herreraren hitzetan jarri dut begirada. Berak dioenez, sexu-identitatea “baldintza biologikoetan oinarritutako identitatea da, haur bati bere genitalen eta ezaugarri fisiologikoen arabera ematen zaion lehena”; genero-identitatea, aldiz, “Genero estereotipo eta rolei lotutako eraikuntza sozial eta kultural bat da. Mendebaldeko gizarteetan, pentsaera bitarrean oinarrituta egonda (eguna/gaua, ona/txarra, positiboa/negatiboa), gizateria bi talde handitan sailkatu nahi izan dugu: maskulinoak eta femeninoak, printzipioz aurkakoa, izaeraren, portaeraren, itxura fisikoaren, bizitzaren aurreko jarreren, xedeen, eta sentitzeko moduen... arabera bereiziak.” Gogorra bezain gordina.

Heziberri 2020k zehazten dituen konpetentzien artean, identitateen garapenari begira honako hitzok topatu ditut: Pertsonen arteko, taldeko eta komunitateko egoeretan elkarrekikotasunez parte hartzea, eta norberari aitortutako eskubideak eta betebeharrak besteei aitortzea, norberaren zein guztion ongirako. Esaldi hau irakurtzean, muinean norbere buruarekiko aitortza eta errespetua dagoela etortzen zait gogora. Hau praktikara eramateko gai garenean, gure buruak diren bezain eder, bakan, berezi, indartsu eta zoragarri ikusteko eta onartzeko gai garenean... besteen edo ondokoen pertsonalitate eta identitateak diren bezala jaso eta aintzat hartzeko prest egongo garela iruditzen zait. Alegia, norbera osasuntsu, ziur eta aurreiritzirik gabe, konplexuetatik urrun dagoenean, ondokoa den bezala eta zoriontsu den gisa aitortzeko prestutasuna azaltzen da. Honenbestez, curriculum ezkutuan oharkabean pasatzen den ikasgai hau daukagu elkarrekin lantzeko, eskutik eskura eta begiradatik begiradara. Ikasketa eta inteligentzia emozionalarekin zerikusi handia duelakoan nago.

Iazko ikastarokideen artean Amaia Chuecaren posta hautatu dut identitatearen inguruko hainbat artikulu eta bideo interesgarri plazaratzen dituelako: maskulinitate eredu berrien ingurukoak, kontzeptuen argipenean sartzen diren bideoak...

Honekin jarraituz, ezinbestean aste honetan bolo bolo dabilen albiste tristearekin lotu dut gaia. Iran ere, ondarroako Ekairekin berriki gertatutakoak askoren kontzientziak astindu eplkta larritu dituelakoan nago. Asko izan dira gertaera muturreko hauek salatzeko mezuak eta mobilizazioak. Halakoak sahiesteko eskari zuzena egin dute ingurukoek, eta haur transexualen errealitatea beste behin ere mahaigaineratzeko eta eztabaida sozialean lehentasunezko gai gisa markatzeko balio izan du, nola ez.

Baina, ez al du haizeak eramango? Politikoki zuzena zere den jakiteko zalantzak gero eta urriagoak dira, baina... hortik praktikan neurriak hartu eta eguneroko aktitudeak eta portaerak kontzienteki eta modu iraunkorrean lantzeko erabakiak hartu al dira? Eta hartuko al dira?

Haur eta nerabe transexualen senideen elkarteko, Chrysalliseko Bea Serverrek INFO7 irratiko elkarrizketako batean esan duenez kolpe gogorra izan da Ekairen heriotza. 'Egungo egoera eta legediak berehala aldatzeko balio dezala' aldarrikatu du. Gazte transexualek izena aldatu edo hormonaziorako psikiatren txostena behar dute, buruko gaitz bezala tratatzen dute, eta horregatik despatologizazioa eskatu du. Herritarrak informatu eta profesionalak formatu behar direla azpimarratu du.

Genero-identitateen inguruan emandako aurrerapenak oraindik orain xumeak eta txikiegiak direla iruditzen zait. Batez ere sistema honek zuzen zuzenean garamatzalako etiketak ezarri eta alde bateko edo besteko jende multzotan kokatzera. Emakumea zara ala gizona zara, garaitua ala garailea, zakila edo alua izan...eta horren arabera sortuko zaizkizu espektatiba batzuk ala beste batzuk, eta eraikiko duzu/dute zure nortasuna zein identitatea. 

Zoritxarrez, pertsonak diren bezala etiketarik gabe onartu eta aitortzeko zailtasun eta oztopo ugari ditugu oraindik.  Ez al dago pertsonak adina identitate?