JAIAK ETA OSPAKIZUNAK

Jaiek eta ospakizunek garrantzia handia daukate gure bizitzan, izan ere, aisialdiaz gozatzeko tartea da eta momentu horretan gure bizitzako errutinak eteten dira. Esan beharra dago, ospakizunak gure gizartearen bizimoduaren, iruditegiaren, baloreen... isla dela.

Aste honetako bideotik eta irakurgaitik ateratako gako batzuk honakoak dira:

• Ospakizunak ez dira gizartean ematen diren eszenifikazioa soilak, kultur-adierazpen sendoak baizik.
• Festak baloreen munduarekin, herriaren nortasunarekin,gizarte egiturekin eta genero sistemekin lotura dute.
• Ospakizunetan afektibitate eta emozio karga handia mugitzen da.
• Komunitatearen parte sentitzeko momentua eta modua da

Ospakizunetan beraz, sexu-genero estereotipoak erreproduzitu ohi dira erabiltzen diren jantzien bidez, izaten ditugun jarreren bidez, erabiltzen den iruditegiaren bidez... Indarkeria sinbolikoa ere gure ospakizunetan presente dago, modu izkutuan eta orokorrean zaila egiten zaigu hori detektatzea.

Foroetan jasotako ekarpenak kontuan izanda, ondorioztatu dezakeguna da tradizioak garrantzia handia duela gure gizartean, ohitura ugari oso errotuta daude eta horiek dira eraldatzeko zailak direnak. Horiek dira indarkeria sinbolikoa eta sexu-genero estereotipoen birproduzioa ahalbidetzen dutenak, eta aztertutako kasuak; Olentzero, alardea, San Valentin eguna... horren adierazle dira.

Margaret Bullen antropologoak eta Eric Hobsbawm historiatzaileak honakoa adierazten dute jaien inguruan: “en la fiesta aflora lo que está en los suburbios de la mentalidad colectiva, que aflora en este suburbio del tiempo colectivo que es la fiesta. Entre otras cosas, aflora el patriarcado más radical.”

Beraz, ezinbestekoa da ospakizunetan eta jaietan ere genero ikuspegia txertatzea.

Ospakizunak eta jaiak kultur adierazpenak diren aldetik eta sistema heteropatriarkalak ezarritako sexu-genero sistemarekin lotura dutenez, genero ikuspegitik horiek aztertzea beharrezkoa da. Genero ikuspegiaren bidez ezberdinkerian oinarritutako ospakizunak eraldatzeko eta jaiak guztiontzako bidezkoagoak bihurtzeko.

Zelako erronkak ditu eskolak jai eta ospakizunekiko?

• Hezkuntza komunitate osoak gaiari heltzea.

• Jaietan erreproduzitzen diren estereotipoen azterketa eta eraldatzea.
• Eskolako ospakizunetan elementu sexistarik ez onartzea, musika adibidez.
• Aniztasuna sustatzen eta islatzen duten ospakizunak sortzea edo daudenak zentzu horretan eraldatzea.