EMAKUMEEN PRESENTZIAREN ETA EKARPENEN ALDARRIKAPENA

Emakumeen ekarpenak ikusezinak izatea historian
zehar eman den fenomenoa da eta patriarkatua indarrean dagoen kultura guztietan ematen da. Patriarkatuak dituen mekanismoak emakumeak eta beren ekarpenak ikusezin bihurtzeko androzentrismoa, sexismoa eta ezagutzaren jabekuntza kentzea dira. Mekanismo hauek desegin behar ditugu hain garrantzitsua den emakumeen presentzia eta protagonismoa, oso lotuta baitago identitatearen garapenarekin eta, ondorioz, boterearen garapenarekin edo jabekuntza-prozesuarekin, berreskuratzeko eta bermatzeko. Emakumeen presentziak eta ekarpenek paradigma aldaketa dakarte: errealitatea, bizitza (eremu publikoan zein pribatuan) interpretatzeko zientzia-arrazionaltasunaren eta objektibotasunaren mugak identifikatu eta bestelako parametro subjektiboei emozionalei, intuitiboei … ere dagokion baliagarritasuna onartu; emakumea zein bestelako identitateak, ikerketetan objektu eta subjektu moduan egoteko beharra; natura eta gizakien arteko lotura argi utzi

Hau guztia jakinda, benetako historia eta errealitatea ezagutzeko ezinbestekoa dela emakumeen presentzia eta ekarpenak ezagutzea besteoi horietaz jabetzen laguntzeko argi daukat.

Emakumeen presentzia eta ekarpenen ezagutza gero eta handiagoak dira eta hori hainbaten lani esker jakin dezakegu. Hala nola,  Gema Lasartek "Emakumeak Protagonista" tesian dio gaur egun ikusgarria da emakumeen presentzia nobelagintzan. Emakume idazleek aurreko mendean identitatearen eraikitzearen jardunarekin jarraitzen dute, memoria lagun, mendeetan isildutakoa, ukatutakoa, ikusi gabekoa eraiki ahal izateko.

Beste aldetik, Liburu eta Irakaskuntzarako Materialen Editoreen Elkarte Nazionalak (ANELE) eta Langile Batzordeetako Irakaskuntza Federazioak (FECCOO) lantalde bat sortzea erabaki dute, testu liburuetan eta unibertsitatearen aurretiko etapetako hezkuntza-edukietan emakumearen trataera egokia bermatzeko. Alor zientifikoan, sozialean eta kulturalean liburuek emakumeei ematen dieten trataera, emakumeen presentzia honek bere paper historikoarekin bat doala bermatzeko. Halaber, testu liburuetan etxeko esparrua bistaratzearen garrantzia baloratu eta generoen arteko berdintasuna sustatuko duten ariketa eta jardueren beharra aztertuko da. Ea laster, euskarazko liburuetan ere islatzen den hori!

Gure errealitateari dagokionez, emakumeen presentzia eta ekarpenak aztertuz gero, handiagoak ere badira baina oraindik horien falta nabaria dela ondoriozta dezakegu. Nik laneko eremua miatu dut; Lanbide Heziketan emakumeen presentzia oriandik baxuagoa dela eta industria arloko zikloetan urria dela ikasle eta irakasle kasuetan jakin ahal izan dut. Datu hauek kointziditzen dira Ramon Martinez de Murguiak 2014ko "Las mujeres en la formación profesional" artikuluan dionarekin.

Horren arrazoia topa dazakegu Esther Rubiok "Rompiendo tòpicos. La mujeres en Formación Profesional" ikerketa laneko emaitzetan. Berak dio Lanbide Heziketan oraindik badaudela segregazioa eta hierarkiak. Neska, emakume, mutil eta gizonen aukeratzeko eta egiteko askatasuna murrizten dituzten inposaturiko hierarkiak apurtu behar direla. Emakumeen ekarpen beharra azpinarratzea komenigarria dela  ezagutzak eta lanbideen sexu hierarkiak eta husturak menperatzen dituen munduan  horizonte berriak irekitzen laguntzen  baitute.

Aurreko guztia, ikastetxean lantzeko erronkak dira:

• Irakasleei, ikasleei eta gurasoei Historian zehar eta gaur egun emakumeek, gizartean egokitutako zereginetatik eta eremuetatik giza-garapenari eginiko ekarpenak ikusaraztea. 
• Irakasleek, ikasleek eta gurasoek Historian zehar eta gaur egun emakumeek, gizartean egokitutako zereginetatik eta eremuetatik giza-garapenari eginiko ekarpenak baloratzea.
• Curriculumean eta materialetan emakumeak eta beraien ekarpenak lantzea.
• Egiten diren ikerketetan  emakume eta bestelako identitateak islatzea.
• Ikasleen orientazio akademiko‐profesionala nahiz pertsonala generoaren ikuspegitik lantzea.